Xe máy nào được “ưu tiên” nộp phí khí thải trước?

Thực hiện trước với xe 175cm3 trở lên

Cục Đăng kiểm Việt Nam vừa gửi Bộ GTVT dự thảo Tờ trình về việc ban hành Quyết định của Thủ tướng quy định Lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải với xe mô tô, xe gắn máy.

Lộ trình này nhằm thực hiện Đề án kiểm soát khí thải xe máy tham gia giao thông tại các tỉnh, thành phố đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2010.

Theo đó, các cơ quan chức năng cho rằng việc kiểm tra bảo đảm tiêu chuẩn khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy là cần thiết do ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng tại các thành phố lớn.

Theo báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia, 70 – 90% ô nhiễm không khí đô thị là từ các hoạt động giao thông vận tải. Trong khi đó, xe máy hiện đang là phương tiện giao thông chủ yếu tại các thành phố.

Ảnh minh họa.I.T

Chỉ tính tại Hà Nội và TP.HCM đã có hơn 11 triệu xe máy đăng ký, chiếm 95% số lượng phương tiện giao thông, tiêu thụ 56% xăng nhưng thải ra 94% HC, 87% CO, 57% Nox, … trong tổng lượng phát thải của các loại xe cơ giới.

Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết: “Đa số các ý kiến nhất trí Lộ trình được thực hiện trước tiên đối với xe có dung tích xy lanh lớn từ 175cm3 trở lên. Đây là những xe phân khối lớn, số lượng ít, không phải là phương tiện giao thông phổ biến hiện nay, chủ sử dụng là những người có điều kiện”.

Theo đó, lộ trình thực hiện tại 5 thành phố: Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, Cục Đăng kiểm Việt Nam được đề xuất theo 3 phương án như sau:

Phương án 1, từ ngày 1.7.2018 kiểm tra khí thải đối với xe có dung tích xi lanh từ 175cm3 trở lên, ước tính, có khoảng 15.200 xe loại này. 

Phương án 2, chia đối tượng kiểm tra theo tuổi sử dụng xe. Trước tiên, thực hiện kiểm tra khí thải đối với các xe cũ trên 15 năm sử dụng (từ 1.7.2020, khoảng 6 triệu xe); sau đó đến các xe có niên hạn 10 năm (từ 1.7.2022, khoảng 4 triệu xe), 5 năm (từ 1.7.2025, ước tính có khoảng 12 triệu xe).

Phương án 3, từ ngày 1.7.2020, sẽ kiểm tra với xe có dung tích xi lanh từ 130cm3 trở lên; từ 1.7.2022, bắt đầu kiểm tra xe có dung tích xi lanh từ 105cm3 trở lên; từ 1.7.2025, kiểm tra đối với tất cả xe máy thuộc đối tượng quy định.

Xe máy tại các thành phố loại 1, loại 2 phải được kiểm tra đạt tiêu chuẩn khí thải theo lộ trình do UBND cấp tỉnh quy định.

Xe máy sau khi được kiểm tra đạt tiêu chuẩn khí thải sẽ được cấp giấy chứng nhận. Xe có kết quả kiểm tra không đạt phải được bảo dưỡng, sửa chữa hoặc nâng cấp, thay thế phụ tùng và phải kiểm tra lại. Xe không thực hiện kiểm tra khí thải sẽ bị xử lý vi phạm hành chính.

Thu phí qua thuế bảo vệ môi trường?

Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng đưa ra mức phí kiểm tra khí thải xe máy. Theo tính toán sơ bộ, mức phí kiểm tra khí thải khoảng 100.000 – 150.000 đồng/lần/xe/2 năm.

“Đây là mức phí không đáng kể so với chi phí nhiên liệu hàng năm và có thể được bù đắp, có lợi do tiết kiệm nhiên liệu sau khi xe được bảo dưỡng, sửa chữa đạt tiêu chuẩn khí thải” – Cục Đăng kiểm cho hay.

Tuy nhiên, cơ quan này cũng nhận định việc thu phí trực tiếp từ người dân có thể gây bức xúc vì đa số người sử dụng xe máy có thu nhập chưa cao. Kinh nghiệm ở một số nơi cơ sở kiểm tra khí thải được cấp kinh phí từ nguồn thu thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu.

Theo tính toán, với mức thu thuế bảo vệ môi trường 3.000 đồng/lít xăng như hiện nay, nếu mỗi xe đi 8.000km/năm sẽ thu được số thuế dựa trên nhiên liệu tiêu thụ là 480 nghìn đồng.

“Do đó nếu áp dụng mức thu phí dự kiến như trên, có thể dùng nguồn thu thuế bảo vệ môi trường đối với xăng xe để hỗ trợ cho việc kiểm tra khí thải. Bộ Tài chính cần nghiên cứu, ban hành quy định liên quan đến giá, phí và hình thức thu cho phù hợp” – Cục Đăng kiểm đề nghị.