Khi nghệ sĩ thị giác chơi đùa với màu sắc

Triển lãm Làm màu của họa sĩ ng.anhanh khai mạc ngày 6/3 tại Chu Artspace (33/1B Đặng Văn Ngữ, Q. Phú Nhuận, TP.HCM).

Đây là triển lãm cá nhân lần thứ hai của nữ nhà thơ ng. anhanh, cũng là một nghệ sĩ thị giác. Cô có tên đầy đủ là Nguyễn Thanh Anh, sinh 1984 tại Sài Gòn. Cô đã sáng tác thơ được hơn 16 năm với các bút hiệu Tiểu Anh, Anh Anh…, và đã in một tập thơ song ngữ Đã là một phiền toái (2019) - tập thơ được đánh giá cao trong giới chuyên môn vì đã thể hiện một cá tính mạnh mẽ không che đậy với lối thơ tự thú lần đầu xuất hiện trong thơ tiếng Việt. Thơ của ng. anhanh cũng được dịch và giới thiệu ở Thụy Điển, Séc…

ng. anhanh đến với hội hoạ mỗi khi muốn bộc lộ hoặc diễn đạt một trạng thái khác thường mà ngôn ngữ đã hoàn toàn trở nên bất lực. Cô cũng mở triển lãm đầu tiên vào tháng 12/2021 tại Sài Gòn, với tên gọi Theo đuổi những phiền toái.

Nói về triển lãm lần này, ng. anhanh chia sẻ: "Làm màu" theo nghĩa lóng của tiếng Việt hàm chỉ một người thích tô vẽ bản thân, thể hiện cái tôi cá nhân và hiện nay thì từ ngữ này dần chuyển hướng không còn nghĩa tiêu cực hàm ý dè bỉu nữa, mà như một lời chấp nhận sự khẳng định thể hiện bản thể, dù cho có thể gây chướng mắt đối với những định kiến. Với tôi, "làm màu" trong hội họa đi theo đúng nghĩa đen của nó, chính là chơi đùa và thực hành với màu sắc".

Nhà nghiên cứu Hà Vũ Trọng nhận định về triển lãm lần này: "Tuy tiếp nối Theo đuổi những phiền toái (2021), nhưng lần thứ hai này bằng chất liệu màu acrylic trên giấy, thay cho những bức acrylic trên bố khổ lớn của lần trước, đầy tràn sắc thái trừu tượng trữ tình. Lần nay là nỗ lực thử nghiệm phong cách tachist (achisme, tạm dịch: Vệt màu), kết hợp trừu tượng biểu hiện hành động và được thể hiện trực quan hơn.

Đây là sự bùng nổ trên những trang giấy, một cuộc bạo loạn của màu sắc, những hành vi tự phát, nhưng không thiếu sự kiểm soát cả chất liệu lẫn kỹ thuật. Những khối màu nguyên thủy hơn, rực rỡ và có vẻ lạc quan hơn, đôi khi có những ký hiệu, hoặc hình tượng ẩn giấu, nhưng chỉ là cái cớ để ban cho màu sắc và nét cọ có đời sống riêng của chúng".

"Ngoài ngôn ngữ thơ của ng. anhanh, có thể xem sự biểu đạt trong những tác phẩm Làm màu như một tiếng nói khác, "một nghệ thuật khác" ("Un art autre" - theo nghĩa của Michel Tapié), xuất phát từ nhu cầu tự thân, đánh thức một "nghệ sĩ nội tại", mà trong đó tinh thần trẻ thơ là cần thiết cho mọi trò chơi sáng tạo".

Bài thơ mà ng. anhanh nói rằng mình dực vào để Làm màu có câu: "Phải chăng/chúng mình chẳng bao giờ có thể/lớn lên/vì oằn trên lưng/cõng/dăm thằng khổng lồ và hàng vạn nỗi đau…/em không khóc, lâu rồi, không khóc/chỉ ngồi hát ca/sao tháng ba/mưa giăng giăng thế?".