Người cực kỳ am hiểu ông Putin nói cảm thấy lo cho Ukraine

Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto tiếp đón ông Putin vào năm 2016.

Khi nguy cơ Nga tấn công Ukraine gia tăng, nguyên thủ châu Âu dày dạn kinh nghiệm và am hiểu ông Putin nhất đã gọi điện và đưa ra lời khuyên với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và các nhà lãnh đạo khác. 

“Tôi đang cố gắng giúp đỡ”, Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto nói. “Họ biết rằng tôi hiểu rất rõ ông Putin. Ở phía bên kia, ông Putin nói với tôi rằng, ‘sao ông không nói với những người bạn phương Tây điều này và điều kia?’”.

Ông Niinisto, 73 tuổi, nói mình không chỉ đơn thuần là người truyền tải các thông điệp giữa Nga và phương Tây, mà còn là thông dịch viên, giải thích cho cả hai bên suy nghĩ của bên kia.

Với việc Thủ tướng Đức Angela Merkel, người bạn lâu năm của ông Putin đã nghỉ hưu, trọng trách dường như dồn lên vai Tổng thống Phần Lan Niinisto, dù không lớn bằng.

Nhưng ông Niinisto không lạc quan. Trước và sau cuộc trò chuyện với ông Putin vào tháng trước, Tổng thống Phần Lan nhận thấy có sự thay đổi.

“Ông Putin có vẻ quyết liệt, dứt khoát hơn, rất khác biệt. Có vẻ như ông ấy đang muốn nắm lấy thời cơ hiện nay”, ông Niinisto nói.

Tổng thống Phần Lan cho rằng, rất khó để nghĩ về việc mọi thứ có thể trở lại bình thường như trước kia. Phương Tây và Ukraine không hài lòng với thỏa thuận Minsk mà Nga cho rằng cần được tuân thủ. Các lựa chọn còn lại khiến Nga gây áp lực với châu Âu và Mỹ, thậm chí để ngỏ khả năng xung đột, theo ông Niinisto.

Ở Phần Lan, ông Niinisto đang nhận được sự tín nhiệm cao. Ông được so sánh với cựu Tổng thống Urho Kekkonen, người từng nắm quyền từ năm 1956 - 1981, là người đưa ra học thuyết “Phần Lan hóa”, trong đó Phần Lan giữ vai trò trung lập, không ngả về Liên Xô hay phương Tây trong Chiến tranh Lạnh.

Ông Niinisto không quá đề cao tỉ lệ tín nhiệm gần 90% của mình, cũng như bác bỏ những lời đồn đại cho rằng ông có thể “đi guốc trong bụng” ông Putin.

“Thật là cường điệu khi có người cho rằng tôi biết cả việc ông Putin nghĩ gì”, ông Niinisto nói.

Nhưng ông Niinisto cũng có tiếng nói nhất định. Tổng thống Phần Lan là người đề xuất với ông Putin về việc cho phép lãnh đạo phe đối lập Aleksei A. Navalny sang Đức chữa bệnh và được Điện Kremlin chấp thuận.

“Ông Niinisto là người phù hợp nhất để liên hệ nếu muốn hiểu thêm về tình hình ở Đông Bắc Âu, cũng như hiểu thêm về ông Putin”, Alexander Stubb, cựu Thủ tướng Phần Lan, người từng tháp tùng ông Niinisto trong các cuộc gặp với ông Putin, nói. “Ông Niinisto biết cách tìm kiếm sự cân bằng phù hợp”.

Phần Lan hiện chưa có kế hoạch xin gia nhập NATO trong tương lai gần, nhưng ông Niinisto đã từng công khai nói về vấn đề này với ông Putin.

“Tôi đã nói thẳng thắn với ông Putin, rất rõ ràng, về quyền được lựa chọn gia nhập NATO của Phần Lan”, ông Niinisto nói.

Trước khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump có cuộc hội đàm với ông Putin ở Helsinki vào năm 2018, ông Niinisto từng khuyên ông Trump rằng, “ông Putin tôn trọng những ai dám đấu tranh”.

Ông Niinisto nói mình đã gửi lời khuyên tới Tổng thống Mỹ Joe Biden, trước khi ông Biden có cuộc điện đàm với ông Putin vào tháng trước.

Ông Niinisto từng trải qua bi kịch giống như ông Biden, khi cũng mất người vợ đầu trong một vụ tai nạn giao thông.

Ở thời điểm hiện tại, Tổng thống Phần Lan hy vọng mối quan hệ của mình với ông Putin có thể giúp Mỹ và các đối tác châu Âu tránh khỏi kịch bản tồi tệ ở Ukraine. “Đây là giai đoạn đầy nguy hiểm”, ông Niinisto nói.