Nơi đồng chí Hoàng Văn Thụ thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của Lạng Sơn là đình Háng Pài

Đình Háng Pài-nơi thờ Thành hoàng làng

Theo ghi chép lịch sử, đình Háng Pài (trước khi bị tàn phá) là một di tích kiến trúc nghệ thuật rộng khoảng 100m², có khung bằng gỗ, mái lợp ngói âm dương, được xây dựng vào đầu thế kỷ XX để thờ Thành hoàng của làng. Tại khu vực sân đình có hai cây đa cổ thụ khoảng hơn 200 năm tuổi, tán lá sum sê tỏa bóng. 

Do nhiều nguyên nhân, đến nay ngôi đình đã không còn nữa, nhưng dấu tích của một công trình quy mô, bề thế vẫn còn. Trên nền đình cũ rải rác những chân tảng lớn bằng đá xanh chạm khắc công phu dùng để kê cột.

Một số cụ già trong thôn Còn Pheo kể lại, đình Háng Pài xây dựng gian hậu cung và gian đại bái trước, gian tiền tế xây dựng sau. 

Trong những năm ngôi đình tồn tại, chỉ có họ Dương (thôn Còn Toòng) là dòng họ được giao nhiệm vụ trông nom hương khói cho đình. Hằng tháng, họ Dương chia người trong dòng họ trông nom, quản lý (từ ngày 1 đến ngày 15 là họ Dương Bút, còn từ sau ngày 15 đến ngày 30 là họ Dương Văn).

Hằng năm, tại đình có tổ chức lễ hội lớn vào ngày mùng 7 tháng Giêng để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Trong những dịp lễ như vậy, nhân dân mỗi thôn phải góp từ một đến hai mâm lễ mặn, gồm có thịt lợn, gà, xôi, bánh... để cúng trời đất. Trong lễ hội còn có tổ chức các trò chơi dân gian như ném còn, đánh cờ, đấu vật, hát giao duyên…

Tuy nhiên, đến năm 1952, khi thực dân Pháp trở lại đánh chiếm Lạng Sơn, chúng đã bắn đổ đình. Từ đó, đình Háng Pài không được xây dựng lại cũng như thờ tự nữa nên đình chỉ còn nền móng như một phế tích.

Ngày nay, để gìn giữ việc hương khói của đình Háng Pài xưa, người dân trong thôn chỉ dựng tạm gian miếu nhỏ khoảng 2m² để thắp hương trong những dịp lễ tết.

Theo ông Phan Văn Hòa - Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn, hiện UBND tỉnh Lạng Sơn và huyện Cao Lộc đã có kế hoạch phục dựng di tích lịch sử đình Háng Pài với kinh phí được phê duyệt lên tới hàng chục tỷ đồng. Nếu để một di tích lịch sử được công nhận như đình Háng Pài trong tình trạng như vậy, tỉnh Lạng Sơn cũng cảm thấy rất xót xa.

Chi bộ Đảng đầu tiên của Lạng Sơn được thành lập bở nhà cách mạng Hoàng Văn Thụ

Ngày 3/2/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Ngay sau khi Đảng ra đời đã thực hiện chủ trương tăng cường vận động và xây dựng phong trào quần chúng cách mạng ở các tỉnh biên giới miền núi để tạo ra địa bàn hoạt động thuận lợi cho Đảng.

Để tạo ra một địa bàn hoạt động thuận lợi cho Đảng ta, Chi bộ Đảng Cộng sản chỉ đạo vùng biên giới Cao - Bắc - Lạng được thành lập giữa năm 1930, gồm các đồng chí Hoàng Đình Giong, Hoàng Văn Thụ, Hoàng Văn Nọn và do đồng chí Hoàng Đình Giong làm Bí thư.

Đầu năm 1933, từ những cơ sở đầu tiên ở Khưa Đa, Ma Mèo, Tân Thanh, Tân Yên, phong trào cách mạng đã phát triển đến nhiều xã như Thụy Hùng, Hồng Phong, Phú Xá…Trước sự phát triển nhanh chóng của phong trào quần chúng cách mạng, Chi bộ Đảng Cộng sản chỉ đạo vùng biên giới Cao - Bắc - Lạng đã quyết định thành lập một cơ sở Đảng làm nòng cốt để chỉ đạo phong trào.

Thực hiện chủ trương đó, được sự ủy nhiệm của Đảng, giữa năm 1933, đồng chí Hoàng Văn Thụ và đồng chí Đoàn Viết Thọ tới Thụy Hùng, Văn Uyên (nay là xã Thụy Hùng, huyện Cao lộc) tổ chức kết nạp đảng viên, thành lập Chi bộ Thụy Hùng. Đây cũng là Chi bộ Đảng đầu tiên ở tỉnh Lạng Sơn với 5 đảng viên là các đồng chí: Đoàn Viết Bứng, Đoàn Viết Cảnh, Đồng Viết Đại, Nông Viết Bảo và Mã Khánh Phương. Chi bộ Thụy Hùng do đồng chí Hoàng Văn Thụ làm Bí thư.

Từ Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh, đồng chí Hoàng Văn Thụ tiếp tục mở rộng, phát triển tổ chức Đảng ở các địa phương khác trong tỉnh như Chi bộ Đảng ở Bắc Sơn (ngày 25/9/1936), Chi bộ Đảng ở Tràng Định (ngày 11/4/1938)…

Trước sự phát triển của tình hình cách mạng ở Lạng Sơn, Ban lãnh đạo của Trung ương Đảng đã ra chỉ thị thành lập ban lãnh đạo phong trào cách mạng ở Lạng Sơn. Thực hiện chỉ thị đó, trên cơ sở Chi bộ Thụy Hùng, Ban Cán sự tỉnh Lạng Sơn được thành lập, gồm các đồng chí Đoàn Viết Bứng, Đoàn Viết Cảnh, Đồng Viết Đại, Nông Viết Bảo, Mã Khánh Phương. Đồng chí Hoàng Văn Thụ được phân công phụ trách Ban Cán sự tỉnh Lạng Sơn. 

Sau khi Ban Cán sự tỉnh Lạng Sơn ra đời, phong trào cách mạng ở Lạng Sơn phát triển thêm một bước mới. Lạng Sơn trở thành địa phương có phong trào cách mạng phát triển sớm và vững mạnh ở vùng biên giới Việt – Trung.

Như vậy, từ Chi bộ Đảng đầu tiên chỉ có 5 đảng viên, ngày nay Lạng Sơn đã có một Đảng bộ với 15 Chi bộ trực thuộc với trên 64.000 đảng viên, trải qua 17 kỳ đại hội. Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn đã có 90 năm xây dựng và phát triển, tạo nên bề dày truyền thống rất đáng tự hào. Giờ đây, đình Háng Pài đã trở thành một địa chỉ đỏ của công tác giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng của huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn.

Nơi về nguồn của các đảng viên

Chi bộ Thụy Hùng thành lập dưới mái đình Háng Pài là cột mốc đầu tiên đánh dấu bước trưởng thành của phong trào cách mạng ở tỉnh Lạng Sơn. Từ đây, trên cương vị là Bí thư Chi bộ đầu tiên của tỉnh Lạng Sơn, đồng chí Hoàng Văn Thụ đã cùng tập thể Chi bộ Thụy Hùng đảm nhận vai trò nòng cốt để chỉ đạo việc xây dựng và phát triển phong trào cách mạng toàn tỉnh trong giai đoạn đầu của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc do Đảng lãnh đạo.

Sự kiện thành lập Chi bộ Đảng tại đình Háng Pài đã đi vào trang sử vẻ vang của lịch sử Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn và lịch sử đấu tranh cách mạng của tỉnh.

Nhân dịp kỷ niệm 90 năm ngày truyền thống của Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn (15/6/1933 - 15/6/2023), Ban Thường vụ Huyện ủy Cao Lộc đã ban hành Kế hoạch số 148-KH/HU, ngày 24/02/2023 về tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa. Tiêu biểu là hoạt động tổ chức lễ kết nạp đảng viên và sinh hoạt chuyên đề tại di tích đình Háng Pài (thôn Còn Pheo, xã Thụy Hùng, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn), nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Lạng Sơn.

Chia sẻ về những hoạt động ý nghĩa này, ông Lê Trí Thức, Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Cao Lộc cho biết, từ đầu tháng 3 tới nay đã có 4 Chi bộ tổ chức sinh hoạt chuyên đề và 1 Đảng bộ tổ chức lễ kết nạp đảng viên tại di tích đình Háng Pài. Qua đó, đã góp phần giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống cách mạng vẻ vang của quê hương, khơi dậy niềm tự hào được đứng vào hàng ngũ của Đảng.

Những buổi sinh hoạt chuyên đề là nơi cung cấp thông tin, ý nghĩa của di tích lịch sử đình Háng Pài và quá trình hình thành phát triển của Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn, Đảng bộ huyện Cao Lộc. Từ đó góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên trong việc tự học, tự nghiên cứu về lịch sử Đảng bộ tỉnh, huyện, cũng như thực hiện tốt trách nhiệm nêu gương, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.

Trong thời gian từ tháng 3 đến hết tháng 6 năm 2023, Ban Thường vụ Huyện ủy Cao Lộc sẽ tiếp tục chỉ đạo các tổ chức Đảng đẩy mạnh việc tổ chức lễ kết nạp đảng viên mới và tổ chức sinh hoạt Chi bộ chuyên đề về tham quan, tìm hiểu di tích đình Háng Pài.

Nuôi dưỡng đảng viên từ nền móng lịch sử

Thực hiện theo chỉ đạo của Ban Thường vụ Huyện ủy Cao Lộc, các đơn vị Chi bộ trong huyện cũng lần lượt tổ chức những buổi hoạt động chuyên đề và kết nạp đảng viên mới tại đình Háng Pài. Cũng tại đây, ngày 17/3/2023, Đảng ủy xã Bình Trung đã tổ chức kết nạp Đảng cho 2 quần chúng ưu tú.

Ông Ngô Quảng Nam, Bí thư Đảng ủy xã Bình Trung cho biết, thay vì tổ chức ở hội trường như trước đây, Đảng ủy xã Bình Trung đã lựa chọn di tích đình Háng Pài, nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Lạng Sơn để tổ chức lễ kết nạp đảng viên mới. 

Di tích đình Háng Pài còn là nơi giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống cách mạng vẻ vang của quê hương, khơi dậy niềm tự hào được đứng vào hàng ngũ của Đảng, thúc đẩy phong trào thi đua trong thế hệ trẻ, góp phần làm tốt hơn nữa công tác phát triển đảng viên trên địa bàn.

Mới đây nhất, ngày 7/6 vừa qua, Chi bộ Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Lạng Sơn đã tổ chức sinh hoạt chuyên đề với nội dung "Tìm hiểu về lịch sử Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn 90 năm xây dựng và phát triển (15/6/1933 – 15/6/2023)" tại di tích lịch sử đình Háng Pài.

Qua buổi sinh hoạt chuyên đề của Chi bộ Ban Tuyên giáo (Đảng ủy Khối các cơ quan tỉnh Lạng Sơn) đã góp phần giáo dục truyền thống, giáo dục chính trị tư tưởng, khơi dậy niềm tự hào, quyết tâm hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao, xây dựng tổ chức cơ sở đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh.