Thành đại gia sau một đêm: Giám sát “đội lái” trên TTCK?

ĐBQH Nguyễn Phi Thường (Hà Nội)

Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khoá XIV đã khép lại. Sau hàng loạt những vấn đề nóng, thu hút sự quan tâm và ý kiến đóng góp của các vị ĐBQH trong phần lớn thời gian của kỳ họp lần này. Những ngày cuối kỳ họp thứ 7 Quốc hội khoá XIV, khi dự án Luật Chứng khoán sửa đổi được đặt lên bàn nghị trên câu chuyện cổ phiếu trà đá và thao túng giá cổ phiếu trên thị trường trên TTCK Việt Nam đã được các vị ĐBQH chỉ ra.

Cổ phiếu rác, “thành đại gia sau một đêm nhờ TTCK" vào nghị trường Quốc hội

ĐBQH Nguyễn Phi Thường (Hà Nội) cho biết, hiện nay rất nhiều mã chứng khoán mất thanh khoản, giá trị giao dịch nhiều năm thấp hơn mệnh giá, gọi là cổ phiếu peny, cổ phiếu rác hay là cổ phiếu trà đá vì giá tương đương với cốc trà đá vài nghìn đồng,

Theo ông Nguyễn Phi Thường, sàn HOSE có khoảng 100 cổ phiếu đang niêm yết có giá trị giao dịch dưới mệnh giá do kết quả kinh doanh bết bát, cộng thêm việc liên tục phát hành cổ phiếu khiến nhà đầu tư mất niềm tin. Tuy nhiên, đây lại là những mã chứng khoán yêu thích của các “đội lái”, khi giá có thể tăng trần hoặc sàn liên tục mà không rõ lý do.

Nhắc tới câu chuyện “cổ phiếu trà đá” trên sàn HNX và sàn UpCom, ĐBQH Nguyễn Phi Thường cho hay: “Số lượng cổ phiếu loại này còn lớn gấp nhiều lần với trên dưới 500 cổ phiếu, cổ phiếu loại này nhà đầu tư mua bao nhiêu cũng không có quyền lợi gì, cổ tức hàng năm chia cũng toàn là giấy, chỉ chủ doanh nghiệp quan tâm đến lướt sóng, tạo sóng với những dự án bánh vẽ.

Ngoài ra, còn có hàng trăm cổ phiếu không có giao dịch, đây chính là nguyên nhân khiến thị trường chứng khoán Việt Nam có thanh quản thấp so với số lượng cổ phiếu niêm yết. Tôi đề nghị cần phải cuộc cải tổ thị trường chứng khoán Việt Nam thực sự, siết lại các quy định, tiêu chuẩn niêm yết, quyết liệt loại bỏ các cổ phiếu không đủ tiêu chí khỏi sân chơi, không để ảnh hưởng đến thị trường, giảm rủi ro, mang lại niềm tin cho nhà đầu tư”.

Đối với vấn đề thao túng giá cổ phiếu, đại biểu Thường cho biết, sàn UpCom không có tiêu chuẩn xét duyệt hồ sơ, cổ phiếu đủ điều kiện đại chúng có thể đăng ký lên sàn giao dịch. Sàn niêm yết dù có tiêu chuẩn riêng, buộc doanh nghiệp phải đáp ứng mới được niêm yết cổ phiếu lên sàn, như hồ sơ doanh nghiệp phải qua tư vấn công ty chứng khoán, kiểm toán của công ty kiểm toán, phê duyệt niêm yết của Sở Giao dịch chứng khoán; nhiều khâu giám sát, thẩm định như vậy nhưng sàn niêm yết có rất nhiều cổ phiếu rác.

Từ đây, đại biểu Thường đề nghị Luật Chứng khoán sửa đổi phải chặn được hiện tượng trên.

“Trong số hàng trăm doanh nghiệp đó, có doanh nghiệp vì kinh doanh khó khăn, lụi tàn khi lên sàn; nhưng tôi muốn đề cập những doanh nghiệp lên sàn để trục lợi, kịch bản là doanh nghiệp tăng vốn khủng trước khi lên sàn sau đó tán cổ phiếu cho đủ 100 cổ đông, đủ điều kiện đại chúng, thực hiện một số kỹ thuật làm đẹp báo cáo tài chính rồi thuê tư vấn làm thủ tục lên sàn, lúc chào sàn cổ phiếu giao dịch sôi động với mức giá cao, nhưng một thời gian sau đội lái biến mất thì thanh quản rơi dần, đà rơi của giá cổ phiếu và thanh quản là mất mát tiền bạc của hàng ngàn nhà đầu tư.

Nền tảng pháp lý hiện nay không ngăn được hiện tượng này, Luật Chứng khoán sửa đổi cần hết sức quan tâm, xử lý, đồng thời bổ sung trách nhiệm của tư vấn kiểm toán xét duyệt hồ sơ lên sàn. Thông lệ quốc tế, tổ chức tư vấn phát hành và bảo lãnh phát hành có trách nhiệm lớn trong chào bán, phát hành chứng khoán, đặc biệt là nội dung, tính chính xác, trung thực của bản cáo bạch và phải thực hiện soát xét đặc biệt bản cáo bạch này”, ĐBQH Nguyễn Phi Thường đề xuất.

ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Giang). (Ảnh: TTXVN)

Trong khi đó, ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Giang) cho rằng, TTCK Việt Nam là hàn thử biểu cho sức khỏe nền kinh tế đất nước. Cụ thể, TTCK Việt Nam là kênh huy động cả nội và ngoại lực đầu tư cho phát triển, song trên thị trường cũng đầy rủi ro, cạm bẫy đối với nhiều nhà đầu tư cũng như với cả nền kinh tế Việt Nam.

ĐBQH Trần Văn Lâm nói: “Những chiêu trò, mánh khóe tinh vi, thao túng thị trường, dìm giá, thổi giá cổ phiếu, tạo bong bóng chứng khoán hoặc những luồng tiền tín dụng ngân hàng không kiểm soát được bị hút vào thị trường khi thì nóng quá mức, khi thì xì hơi đổ vỡ sẽ gây làn sóng tháo chạy của các nhà đầu tư, thiệt hại vô cùng lớn cho nền kinh tế, thậm chí ảnh hưởng tới cả khu vực.

Kinh nghiệm này không phải thị trường chứng khoán nước ta chưa từng trải qua, chúng ta đã có những bài học xương máu và phải trả giá đắt. Có không ít những đại gia giàu lên sau một đêm từ thị trường chứng khoán, nhưng cũng không ít nhà đầu tư nhỏ vỡ nợ qua vài chu kỳ đầu tư vào thị trường chứng khoán. Nhiều cục nợ xấu ngân hàng có một phần nguyên nhân từ sự đổ vỡ chứng khoán".

Giám sát thao túng giá chứng khoán qua email, điện thoại

Bên ngoài không gian nghị trường Quốc hội, trong một buổi trao đổi với báo chí gần đây về chủ đề an toàn, an ninh trong lĩnh vực chứng khoán, ông Nguyễn Thế Thọ, Vụ Trưởng Vụ Giám sát thị trường chứng khoán (UBCKNN) cho hay, để xác định hành vi thao túng, giao dịch dối trá, chúng tôi xét trên nhiều tiêu chí, các nguồn thông tin khác nhau kể cả thông tin từ đơn thư tố cáo.

“Chúng tôi phối hợp với các cơ quan công an, cơ quan quản lý pháp luật như toà án, viện kiểm sát để làm rõ các hành vi”, ông Nguyễn Thế Thọ cho hay.

Ông Nguyễn Thế Thọ, Vụ Trưởng Vụ Giám sát thị trường chứng khoán (UBCKNN)

Khi PV đặt câu hỏi: “Cơ sở nào để UBCKNN xác định hành vi thao túng giá cổ phiếu?”.

Ông Nguyễn Thế Thọ tiếp lời: “Quy định của pháp luật thì người ta nói là tạo cung cầu giả tạo, tức là giao dịch mà không dẫn đến chuyển quyền sở hữu, cấu kết để tạo ra giao dịch đó. Nơi giám sát trực tiếp là Sở giao dịch Chứng khoán có một bộ tiêu chí giám sát giao dịch bất thường. Ngay cả như chúng tôi học tập nước ngoài, họ cũng có những tiêu chí đánh giá. Nhưng không thể để ai cũng biết. Những tiêu chí chung như tôi đã nói, hành vi tạo cung cầu giả, tạo giao dịch mà không chuyển quyền sở hữu, chúng tôi sẽ phải phối hợp rất nhiều các biện pháp để làm rõ hành vi đấy là hành vi thao túng.

Ví dụ, tới đây chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan phụ trách về thông tin (điện thoại, email) rồi cơ quan ngân hàng về vấn đề dòng tiền. Chúng tôi mong muốn có sự phối hợp rất chặt chẽ đặc biệt với cơ quan bảo vệ pháp luật để xác định hành vi đó”.