Tranh cãi về chương trình đưa người lên sao Hỏa

Joseph Roche là trợ lý giáo sư tại trường Trinity, thủ đô Dublin, Ireland, chuyên về vật lý và vật lý thiên văn. Anh là một trong 100 người lọt vào danh sách ứng viên vòng hai của chương trình tìm kiếm người lên sao Hỏa Mars One. Hôm 17/3, Roche trả lời phỏng vấn qua email với trang Matter rằng quá trình tuyển chọn trong chương trình thiếu sót cơ bản, và anh chưa từng gặp bất kỳ ai thuộc dự án Mars One.

Nghi vấn của ứng viên

"Khi tham gia vào cộng đồng Mars One, điều tự động diễn ra nếu đăng ký với tư cách thí sinh là họ bắt đầu phải ghi điểm. Bạn ghi điểm qua mỗi vòng tuyển chọn (số điểm tùy ý, không liên quan đến thứ tự xếp hạng), và sau đó cách có được nhiều điểm hơn là mua hàng hóa từ Mars One hoặc quyên góp tiền cho họ", Roche nói.

Mô phỏng nơi ở của các cộng đồng người trên hành tinh đỏ. Ảnh: Mars One 

Theo Roche, đối tượng có khả năng được lựa chọn cao nhất cho dự án thành lập cộng đồng người trên sao Hỏa là những người hào phóng chi nhiều tiền nhất cho nó. Ưu tiên này lớn hơn kết quả huấn luyện hay chuyên môn của một phi hành gia. Theo thông báo ban đầu, ban tổ chức sẽ phỏng vấn theo khu vực và kiểm tra cá nhân, nhưng sau đó kế hoạch đã được thay thế bằng một cuộc phỏng vấn qua Skype kéo dài 10 phút.

Trong quá trình phỏng vấn, Roche nói rằng nhân viên y tế của Mars One là Norbert Kraft đã hỏi anh những câu hỏi dựa trên các tài liệu do chính họ soạn liên quan đến hành tinh đỏ và sứ mệnh này, không kiểm tra tâm lý. Trong khi đó, để trở thành ứng viên đào tạo cho một chuyến bay không gian của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), các cá nhân phải đáp ứng yêu cầu ít nhất 1.000 giờ bay.

"Điều đó có nghĩa rằng thông tin họ thu thập về tôi chỉ là một video sơ sài do chính tôi thực hiện, bản đăng ký với các câu trả lời chủ yếu một từ, và sau đó là một cuộc phỏng vấn qua Skype 10 phút. Tất cả những thứ đó không đủ để đánh giá ai đó về bất kỳ khía cạnh nào", Roche nói.

Mars One nói rằng họ nhận được hơn 200.000 hồ sơ của các ứng viên, những người nuôi hy vọng được bay lên không gian và thử nghiệm một cuộc sống mới. Nhưng theo Roche, con số thực tế thấp hơn nhiều, chỉ 2.761.

Phản hồi từ Mars One

Sau tuyên bố của Roche, Bas Lansdorp, người đứng đầu Mars One, công bố một video trên trang YouTube hôm 19/3.

"Ý kiến cho rằng ứng viên của chúng tôi được lựa chọn dựa trên cơ sở họ quyên góp bao nhiêu tiền cho Mars One. Điều này đơn giản là không đúng và rất dễ dàng kiểm tra trên website của chúng tôi. Có nhiều ứng viên vòng ba hiện nay chưa từng quyên góp cho Mars One và nhiều người vào được tiếp vòng ba vẫn ủng hộ cho dự án", Lansdorp nói.

Cuộc sống trên sao Hỏa tương đối khắc nghiệt, song hàng nghìn người vẫn muốn sinh sống trên hành tinh này. Ảnh minh họa: NASA

Trong video, doanh nhân người Hà Lan tiết lộ dự án sẽ hoãn lại sang năm 2027, muộn ba năm so với kế hoạch trước đó. Sứ mệnh không có người đầu tiên cũng sẽ được thực hiện năm 2020 thay vì 2018, vì thỏa thuận với nhà đầu tư "mất nhiều thời gian hơn so với sự kiến".

Tuy nhiên, ông khẳng định chi phí 6 tỷ USD cho dự án của Mars One không phải là con số thấp như nhiều ý kiến chỉ trích. NASA ước tính chi phí cho chương trình này phải tầm 23 tỷ USD. "Chúng tôi tự tin là khoản ngân sách này đủ dùng", Lansdorp tuyên bố.

Nhiều ứng viên trong danh sách 100 người cuối cùng đã bác bỏ tuyên bố của Roche, trong đó có Ryan McDonald, sinh viên vật lý 21 tuổi. Tuy nhiên trên thực tế, hiện có rất ít thông tin từ Mars One về sứ mệnh này.

Thông tin mới đây dường như có liên hệ với việc Mars One hôm 18/3 công bố tạm hoãn các nhiệm vụ của robot không người điều khiển. Lansdorp cũng thừa nhận rằng công ty sản xuất và phân phối truyền hình Endemol đã rút lui, không đưa tin về dự án nữa và họ đang tìm kiếm một công ty sản xuất mới.

Kể từ khi những hợp đồng nghiên cứu ban đầu với Lockheed Martin và công ty Công nghệ Vệ tinh Surrey hoàn thành năm 2013, Mars One không có quan hệ đối tác với các nhà sản xuất công nghệ hàng không vũ trụ nào, cũng không thông báo bất kỳ hoạt động đầu tư với các tập đoàn lớn.

Nhiều ý kiến chỉ trích về Mars One đã được đưa ra từ khi ý tưởng táo bạo này được công bố lần đầu tiên vào năm 2011. Điều này có lẽ sẽ còn tiếp tục, cho đến khi họ chứng minh được rằng giấc mơ chinh phục sao Hỏa có cơ sở thực tế.