Tục vốch zong của người Cơ Tu

Tiên Sa Thứ hai, ngày 07/04/2014 11:39 AM (GMT+7)

Người Cơ Tu xưa nay lấy vợ hoặc chồng hơi muộn. Đến khoảng 30 tuổi, vợ chồng mới làm lễ ăn giùm (pa’zum), người Kinh gọi là “động phòng”.

Tuy vậy, trai gái Cơ Tu tranh thủ đi sim với bạn tình thật nhiều. Nam nữ nào có nhiều ch’ roonh (bạn tình) thì người đó là trai tài gái sắc, có tiếng tăm được nhiều người biết đến. Người Cơ Tu có câu: “Chưa bắt được nhiều thú, giết được cọp, bắn rớt con dộc, bổ dọc cây làm hòm sao vội cưới vợ, đẻ con sớm…”.

“Rửa tay” là một trong các nghi thức trong lễ cưới của người Cơ Tu khi đoàn nhà gái đến nhà trai.

Đi sim là nét văn hoá đẹp, hấp dẫn như có ma lực của trai gái Cơ Tu. Đến tuổi trưởng thành, trai gái chưa có vợ hoặc chồng, tự do tìm hiểu nhau bằng hình thức đi sim (vốch zong), trai gái có thể thoải mái ngồi, nằm tâm sự suốt đêm trên nhà moong hoặc bờ suối, chòi trên nương rẫy… nhằm biểu lộ tình cảm lứa đôi. Việc đi sim này được đôi bên gia đình và dòng tộc ủng hộ, tạo cho họ môi trường yên tĩnh, không ai quấy rầy.

Trai gái, lúc cao hứng có thể âu yếm, vuốt ve nhau theo phương thức “dưới không nên, trên thoải mái”. Trai Cơ Tu mang theo cây đàn tình (abel) để cùng bạn gái vừa chơi đàn vừa hát trong không gian rất riêng, trữ tình và lãng mạn. Song họ vẫn giữ được sự quan hệ trong sáng, không chàng trai nào vi phạm ngưỡng “bất khả xâm phạm” của các sơn nữ Cơ Tu.

Trong tục đi sim, nhiều gia đình người nữ rất quý các chàng trai đến nhà, có khi mời “chàng” uống rượu, làm gà thết đãi tử tế trước khi đi sim với con gái nhà mình, và nhà trai cũng vậy… nhưng “chàng” phải canh giờ lo mà về trước khi trời sáng. Cần nói thêm rằng tham gia đi sim chỉ ở những thanh niên nam nữ chưa có vợ hoặc chồng. Mỗi thanh niên nam có thể đi sim với hàng chục cô gái ở các làng khác nhau.

Già làng Alăng Avel (86 tuổi), ở thôn Tà Làng, xã Bhalêê (Tây Giang, Quảng Nam) cho biết: Ngày nay, đồng bào Cơ Tu hưởng ứng chủ trương của Đảng và Nhà nước xây dựng đời sống văn hoá mới ở khu dân cư, nên các tập tục lạc hậu, rườm rà về ma chay, cưới xin đã được bãi bỏ và tục đi sim cũng mất dần trong cộng đồng người Cơ Tu. “Trai gái bây giờ đến với nhau, không thông qua hình thức đi sim nữa, nhưng giờ chúng lại yêu nhau có chiều hướng ngược lại với câu “dưới không nên, trên thoải mái…”- già làng Alăng Avel lắc đầu buồn bã nói!.

Tin cùng chủ đề: Phong tục tập quán

Xem toàn bộ ››