Về miền Tây đi lễ thanh minh!

Hai Miệt Vườn Chủ nhật, ngày 05/04/2015 11:00 AM (GMT+7)

Tiết xuân gần hết, tiết tháng Ba ngày hè oi ả nắng, cũng là lúc người bình dân miền Tây Nam bộ bước vào ngày lễ Thanh minh. Nghi lễ này vốn phát xuất từ cộng đồng bà con người Hoa, lâu ngày, do sự giao thoa văn hóa, nên ngày nay, phần lớn đồng bào miền Tây Nam bộ đều… có phong tục lễ thanh minh!

Ngay từ những ngày đầu tháng 3, nhiều người dân miền Tây Nam bộ đã bắt đầu chuẩn bị cho lễ thanh minh. Tập quán của cư dân ở đồng bằng sông Cửu Long là chôn cất người chết quy tập về một mảnh đất chung của cả xóm, gọi là chòm mả. Sau này, khi có điều kiện kinh tế, người ta quy hoạch thành những vòng thành, có cổng bao quanh thì gọi là nghĩa địa. Nghĩa địa là nơi yên nghỉ chung của người quá cố.

Cũng có gia đình, họ hàng quy hoạch nơi an nghỉ ngàn thu cho dòng họ trong đất vườn nhà hoặc giữa ruộng. Khuôn viên ấy được đắp đất cao, chôn cất nhiều thế hệ, …

Con cháu lớn lên đi làm ăn, định cư ở xa thì định, hẹn ngày rồi về. Anh em, chú bác, cô dì trong họ tập trung lại theo thời gian đã định trước. Mọi người mang theo dao, dá, và vật cúng như bánh, trái, đặc biệt là heo hoặc vịt quay, … rồi cùng nhau ra thăm viếng mồ mả ông bà.

Mâm cúng thanh minh tại mộ (ảnh tác giả)

Trước tiên họ sửa sang, đắp lại đất cho các nấm mộ. Mộ đắp xong thì bày biện vật cúng mang sẵn theo để cúng vái. Nhang gần tàn, sau ba tuần trà, rượu, người ta dán những miếng giấy màu xanh, đỏ, vàng, trắng, tím, hình chữ nhật xung quanh nấm mộ, như để làm dấu.

Đồ sau khi cúng được bày ra trên miếng đất trống bằng phẳng gần đó. Con cháu cùng quây quần vừa ăn, vừa trò chuyện tâm tình rôm rả. Họ vừa nhắc lại công đức của người mất, vừa thăm hỏi công việc làm ăn của những người thân lâu ngày không gặp mặt. Đây cũng là dịp để anh em con cô, con dì, con cậu gặp nhau, biết mặt nhau, … Nếu cúng ở nghĩa địa xóm thì dòng họ này mời dòng họ kia, tiệc càng lớn, càng xôm tụ.

Tiệc tàn mọi người trở về nhà. Nếu dòng họ có nhiều khu mộ bên nội, bên ngoại, bên chồng, bên vợ, thì ngày sau lại tiếp tục đi cúng như vậy.

Nét đẹp văn hóa bình dân như mãi phảng phất trong nghi lễ dành cho người đã khuất sao đậm đà, giàu tính nhân văn như vậy!

Tin cùng chủ đề: Phong tục tập quán

Xem toàn bộ ››