Câu lạc bộ trống quân toàn nghệ sĩ nông dân

Những người “say” trống quân

Nghe tin có người về tìm hiểu về trống quân Dạ Trạch (Khoái Châu, Hưng Yên), từ rất sớm, lão nghệ nhân Nguyễn Hữu Bổn (83 tuổi) đã chạy đôn chạy đáo trên chiếc xe đạp cũ kỹ đi báo với các “nghệ sĩ làng” thu xếp công việc gia đình để đến tham gia sinh hoạt cùng Câu lạc bộ Hát trống quân Dạ Trạch.

Cụ Bổn chia sẻ đầy tự hào: “Hát trống quân vốn là nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa đã được duy trì đều đặn trong các buổi hội hè, lễ nghi của địa phương Dạ Trạch từ rất lâu đời. Trong những đêm trăng thanh gió mát, các cặp nam thanh nữ tú thường rủ nhau ra đình, trên những triền đê để tâm tình và cùng cất lên điệu hát giao duyên qua những làn điệu  trống quân”.

Trải qua hai cuộc kháng chiến, hát trống quân Dạ Trạch dần bị mai một, chỉ còn lại số ít người biết và thể hiện được những làn điệu trống quân. Để gìn giữ trống quân Dạ Trạch đến thời điểm hiện tại là chặng đường dài đầy gian nan của những người làm nghệ thuật không chuyên. Nghệ nhân Nguyễn Thị Xuyên (64 tuổi) cho biết: “Trước nguy cơ thất truyền những điệu hát trống quân, cụ Nguyễn Duy Phí -nguyên Giám đốc Nhà hát Tuồng Hải Phòng đã lặn lội khắp các nơi trong và ngoài vùng để tìm lại những canh hát trống quân cổ, sau đó cùng cụ Lê Hồng Điệp chắp bút, khôi phục lại những làn điệu trống quân hoàn chỉnh hơn. Đến năm 1993, Câu lạc bộ Hát trống quân Dạ Trạch với 8 thành viên ra đời và duy trì hoạt động cho đến nay”.

 Các thành viên trong Câu lạc bộ Hát trống quân Dạ Trạch đều là những nghệ sĩ - nông dân  Ảnh: M.L

Tham gia hát trống quân từ những ngày đầu tiên, nghệ nhân Lê Xuân Mau (79 tuổi) từng là đội trưởng Câu lạc bộ Trống quân Dạ Trạch. Hiện nay, vì tuổi cao, sức yếu, lão nghệ nhân Lê Xuân Mau không còn tham gia đi giao lưu, biểu diễn trống quân với câu lạc bộ được nữa. Tuy nhiên, mỗi lần câu lạc bộ tập luyện, cụ Mau vẫn gắng cùng sinh hoạt và truyền dạy kinh nghiệm với thế hệ kế cận.

Cụ Mau cho biết: Để có thể gìn giữ tiếng hát trống quân, chúng tôi chẳng quản ngại khó khăn, công việc đồng áng bận rộn vẫn kiên trì học hỏi từng câu chữ, cách đánh trống đến lời ca, cử chỉ, điệu bộ của các cụ cao niên đi trước truyền dạy. “Bản thân tôi công việc hàng ngày nặng nhọc, vất vả, nhưng tối đến anh em vẫn cùng cả đội tập hát trống quân đều đặn mà không bỏ tập buổi nào” – cụ Mau bày tỏ.

Đưa trống quân vào trường học

Khi lớp nghệ nhân đầu tiên đã già, điều khiến các nghệ nhân tâm huyết, gắn bó với Câu lạc bộ trống quân Dạ Trạch lo lắng là tìm kiếm thế hệ kế cận để gìn giữ hát trống quân. Vì vậy, cụ Bổn và những nghệ nhân còn lại một mặt nhanh chóng tìm cách truyền dạy mở rộng Câu lạc bộ Hát trống quân Dạ Trạch, mặt khác tìm cách liên hệ để đưa trống quân vào giảng dạy trong nhà trường.

Đến nay, Câu lạc bộ Hát trống quân Dạ Trạch có 28 thành viên tham gia duy trì hoạt động thường xuyên, trong đó có 7 nghệ nhân, còn lại là 21 diễn viên và nhạc công. Riêng với việc truyền dạy trống quân trong nhà trường, nghệ nhân Nguyễn Thị Thóc cho biết hiện tại, bà đang đảm đương truyền dạy 5 lớp học trống quân, trong đó lớp có sĩ số cao nhất đến 60 học viên và đa phần là những học viên trung tuổi.

“Với việc truyền dạy trống quân trong nhà trường, học đến đâu phải chắc đến đó, tuyệt đối không được nôn nóng. Ban đầu truyền dạy trống quân, mọi người còn bỡ ngỡ vì chưa biết rõ giai điệu của trống quân ra sao nhưng sau khi nghe thầy cô nghệ nhân hát mẫu thì họ đã từng bước nắm bắt được “cái thần” của trống quân”- bà Thóc cho hay.