Đi tuần, không ai gõ mõ

Sẽ không có liên tưởng trên nếu việc tổng kiểm tra xảy ra ở lĩnh vực bình thường khác. Nhưng dư luận đều biết, tình trạng bát nháo trong kinh doanh và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) từ lâu đã gây nên biết bao bức xúc trong xã hội, để lại rất nhiều hệ lụy nguy hiểm trong cả chuỗi sản xuất -ăn uống - môi trường - sức khỏe con người.

Công cụ kiểm soát của các cơ quan chức năng bằng văn bản pháp lý (Nghị định 26 của Chính phủ, Thông tư 38 của Bộ NNPTNT quy định về quản lý thuốc BVTV) dường như đã không còn mấy tác dụng. Mức độ vi phạm tràn lan, khó kiểm soát trong kinh doanh thuốc BVTV, như chính Bộ trưởng Cao Đức Phát chỉ ra một nguyên do là hám lợi. Sai phạm đến mức bất chấp hậu quả khôn lường như Công ty CP Nicotex Thanh Thái thì quả là vượt sức tưởng tượng.

Nhiều doanh nghiệp khác vì hám lợi mà mua nguyên liệu giá rẻ, kém chất lượng (hơn 9% là từ Trung Quốc) về đóng gói bán ra thị trường. Không ít nông dân, phần vì không hiểu biết, phần cũng do hám lợi mà mua thuốc giá rẻ, không rõ nguồn gốc, phun không đúng quy trình để nhanh thu hoạch.

Như vậy, tổng hợp mọi hành vi liên quan đến tình trạng bát nháo, tính chất nguy hiểm trong kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV đều là xấu, gian dối, lén lút. Mà muốn “bắt tận tay, day tận trán” những kẻ hám lợi làm liều, gian dối thì phải dùng cách thức bí mật, bất ngờ.

Đành rằng, công việc chỉ đạo có tính toàn quốc thì phải có chủ trương, kế hoạch, triển khai cụ thể, nhưng gióng chiêng khua trống như Công văn số 3723/BNN-BVTV ngày 16.10.2013 thì dư luận e rằng, ngày các nhân viên chức năng xuống kiểm tra mọi cơ sở sản xuất, cửa hàng kinh doanh đều “chấp hành nghiêm chỉnh” cả.

Căn cứ vào nội dung Công văn 3723, những “kẻ hám lợi” biết tuốt tuột đợt này sẽ kiểm tra gì, cách thức kiểm tra ra sao và với cung cách làm việc tà tà như lâu nay của bộ máy viên chức nước ta, với các đối tượng bị kiểm tra, thời gian “làm đẹp” sổ sách là thoải mái. Chưa cần đến các tiểu xảo “làm đẹp” sổ sách, vụ chôn thuốc trừ sâu ở Công ty CP Nicotex Thanh Thái cho thấy một thực trạng tồn tại từ lâu: “Vui lòng khách đến, vừa lòng khách đi” là phương châm thường được cả đôi bên kiểm tra và được (hay bị) kiểm tra ưu tiên thực hiện.

Cần phải coi vi phạm trong kinh doanh thuốc BVTV là dạng vi phạm tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho con người và môi trường. Ngăn chặn và xử lý loại vi phạm này vì thế cần có biện pháp mạnh mẽ. Đi tuần lại gõ mõ thì khó mà bắt được kẻ gian.