Dự án thành phần 3 của Sân bay Long Thành bị Kiểm toán Nhà nước chỉ ra nhiều hạn chế

Kiểm toán Nhà nước (KTNN) vừa có thông tin về kết quả kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư Dự án thành phần 3 (xây dựng các công trình thiết yếu) thuộc dự án đầu tư xây dựng Sân bay Long Thành, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai) giai đoạn 1.

Nhiều tồn tại, hạn chế tại Dự án thành phần 3 Sân bay Long Thành

Theo KTNN, qua kiểm toán, báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thành phần 3 chưa thuyết minh rõ về việc cần sớm đầu tư đường cất hạ cánh số 2 để đảm bảo năng lực khai thác liên tục của cảng hàng không trong trường hợp đường cất hạ cánh số 1 gặp sự cố, phải đóng cửa.

Báo cáo thẩm định Dự án thành phần 3 của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) chưa có ý kiến thẩm định về tổng mức đầu tư các hạng mục còn lại theo quy định; tổng mức đầu tư các hạng mục còn lại Dự án thành phần 3 chưa được ACV rà soát, cập nhật mặt bằng giá và tỷ giá hối đoái theo thời điểm thẩm định, phê duyệt dự án.

Bên cạnh đó, KTNN phát hiện, hồ sơ thiết kế, tính toán móng cọc nhà ga hành khách được đơn vị tư vấn lập, chủ đầu tư phê duyệt khi thiết kế kỹ thuật hạng mục Nhà ga hành khách (phần trên) chưa được thẩm định, phê duyệt; hồ sơ thiết kế kỹ thuật gói thầu số 3.4 San nền thiếu một số hồ sơ quy định; dự toán một số gói thầu tính chưa chính xác khối lượng, áp chưa đúng định mức một số công tác xây dựng làm tăng giá trị dự toán.

Chủ đầu tư phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu và tổ chức đấu thầu, thi công xây dựng gói thầu Thi công cọc nhà ga hành khách khi Dự án chưa được phê duyệt; tổ chức lựa chọn nhà thầu chậm so với kế hoạch đấu thầu được duyệt…

Chủ đầu tư chưa tổ chức chuẩn xác lại các nội dung định mức làm cơ sở nghiệm thu, thanh toán công tác San đầm nền đất độ chặt yêu cầu K=0,95 đầm cải tiến theo quy định của Hợp đồng; chưa thẩm định, phê duyệt phương pháp xác định khối lượng đá mồ côi để chuẩn xác khối lượng đào đất, đá theo thực tế làm cơ sở thanh quyết toán (gói thầu số 3.4 San nền); thanh toán chi phí tiêu hủy bom mìn khi chưa có các chứng từ chứng minh theo quy định hợp đồng (gói thầu số 1.3 Thi công rà phá bom mìn, vật nổ).

Ngoài ra, chủ đầu tư không mua bảo hiểm công trình trong thời gian xây dựng theo quy định (Gói thầu số 5.6: Thi công cọc móng nhà ga hành khách); quá trình thi công xây dựng thực hiện chưa đúng, chưa đầy đủ nội dung quyết định phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường (Gói thầu số 3.4 San nền); nhật ký thi công thiếu sơ họa phạm vi rà phá bom mìn theo quy định (Gói thầu số 1.3 Thi công rà phá bom mìn, vật nổ).

Theo tiến độ được phê duyệt, dự án hoàn thành và đưa vào khai thác năm 2025. Tuy nhiên, theo tiến độ thực tế, dự kiến nghiệm thu hoàn thành, bàn giao công trình đưa vào sử dụng sau năm 2026, chậm so với tiến độ được phê duyệt.

KTNN cũng phát hiện việc quản lý chi phí đầu tư dự án còn sai sót về khối lượng, chưa tính toán điều chỉnh giá nhiên liệu theo quy định,... dẫn đến còn sai sót trong việc xác định chi phí đầu tư dự án.

Theo báo cáo của ACV, nhu cầu vốn đầu tư của dự án giai đoạn 2021-2025 dự kiến là 71.311 tỷ đồng, thấp hơn nhu cầu vốn đầu tư đến năm 2025 của dự án theo quyết định phê duyệt đâu tư Dự án thành phần 3 là 92.922 tỷ đồng.

Nhu cầu vốn đầu tư cho dự án trong giai đoạn 2021-2025 dự kiến được ACV xây dựng trên cơ sở tiến độ dự kiến của các gói thầu đến 2025, số vốn còn lại sẽ được giải ngân sau năm 2025. Tuy nhiên đến thời điểm kiểm toán chưa có văn bản chính thức về việc tăng mức cấp tín dụng cho ACV và ACV cũng chưa ký kết được hợp đồng vay vốn chính thức với các ngân hàng, giá trị các ngân hàng xem xét cấp tín dụng cho ACV là 1.325 triệu USD, chưa đáp ứng đủ nhu cầu vốn cần huy động đối với cả hai phương án.

Mặt khác, kế hoạch vốn năm 2023 của ACV là 22.763 tỷ đồng, chưa phù hợp với phương án cân đối vốn hiện tại của ACV.

Việc thực hiện nghĩa vụ đối với Ngân sách nhà nước, KTNN chỉ rõ, đến thời điểm kiểm toán, ACV chưa kê khai nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với khối lượng đất đào điều phối sang đắp trong phạm vi dự án theo yêu cầu của UBND tỉnh Đồng Nai. Về nội dung này, ACV cần báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường và cơ quan chức năng có liên quan để được hướng dẫn thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.

Đồng thời, ACV chưa thực hiện các thủ tục để được hưởng miễn thuế tài nguyên theo quy định của pháp luật; chưa thực hiện kê khai, nộp phí bảo vệ môi trường theo quy định số tiền 30,221 tỷ đồng tương ứng với khối lượng tài nguyên đã khai thác theo kết quả nghiệm thu đến thời điểm 30/6/2023.

Kiểm toán Nhà nước kiến nghị gì với ACV?

Từ kết quả kiểm toán, KTNN kiến nghị tăng thu ngân sách số tiền 33,036 tỷ đồng, bao gồm: Thực hiện kê khai, điều chỉnh giảm thuế GTGT được khấu trừ tương ứng giá trị giảm trừ chi phí đầu tư số tiền 2,815 tỷ đồng; Thực hiện kê khai, nộp phí bảo vệ môi trường số tiền 30,221 tỷ đồng đối với khối lượng đất khai thác để san lấp cho công trình được nghiệm thu đến thời điếm 30/6/2023; đồng thời thực hiện rà soát khối lượng tài nguyên khai thác sử dụng cho công trình để quyết toán theo quy định.

KTNN kiến nghị giảm chi cho doanh nghiệp số tiền 32 tỷ đồng do sai khối lượng, tính toán điều chỉnh giá nhiên liệu chưa thực hiện theo quy định hợp đồng,...

Qua kiểm toán, KTNN kiến nghị ACV phối hợp với các đơn vị có liên quan kiểm tra, rà soát các chứng từ làm cơ sở thanh toán chi phí tiêu hủy bom mìn thuộc gói thầu 1.3 Thi công rà phá bom mìn, vật nổ; tổ chức chuẩn xác lại các nội dung của định mức theo quy định làm cơ sở xây dựng đơn giá để thanh quyết toán công tác San đầm nền đất độ chặt yêu cầu K=0,95 đầm cải tiến.

Ngoài ra, KTNN đề nghị ACV chấn chỉnh công tác quản lý đầu tư xây dựng.

Mặt khác, ACV cần rút kinh nghiệm đối với tập thể, cá nhân để xảy ra một số tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý đầu tư dự án như: Công tác lập, thẩm định, phê duyệt tổng mức đầu tư; công tác thiết kế, dự toán; công tác lựa chọn nhà thầu, thương thảo ký hợp đồng và quản lý hợp đồng; công tác quản lý chất lượng, tiến độ công trình...