Nghẹn ngào ước mơ cuối đời của cụ bà dân tộc Thái gần 100 tuổi

4 thế hệ sống dưới mái nhà không lành lặn

Tờ mờ sáng, chúng tôi đến được bản Nà Tiến, xã Chim Vàn, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La. Dù không phải hỏi thăm quá lâu nhưng để đến được nhà của cụ Mùi Thị Nòng (SN 1926), chúng tôi phải vượt qua quãng đường trơn trượt, đèo dốc quanh co ẩn mình trong sương mù của núi rừng Tây Bắc.

Dẫn đường cho chúng tôi, anh Minh – Trưởng bản Nà Tiến vừa đi vừa kể, dù bản còn nhiều gia đình có hoàn cảnh khó khăn nhưng nhà cụ Nòng là một trong những hoàn cảnh khó khăn nhất, thuộc diện hộ nghèo. Nhiều hôm anh đi qua thấy cả nhà đang ăn cơm trắng. Thấy vậy, thi thoảng, hàng xóm láng giềng sang thăm, người cho mớ rau, cân lạc.

Tuy trời đã ngớt mưa nhưng bà Nòng cùng vợ chồng con trai là ông Hoàng Văn Hón (SN 1960) và bà Hoàng Thị Nhòm (SN 1964) vẫn loay hoay với đống xô, chậu, xoong, nồi để hứng nước mưa từ mái tôn dột đủ chỗ. Nền nhà gỗ vốn đã nhem nhuốc, sau trận mưa đêm qua lại càng trở nên ướt át. "Bức tường" cũng chỉ được làm từ những thanh tre, nứa được quây lại tạm bợ, vì thế, những cơn gió lạnh cũng dễ dàng luồn vào căn nhà nhỏ.

Bước vào bên trong, chúng tôi không khỏi nhói lòng khi thứ tài sản đáng giá nhất là chiếc ti vi cổ đen trắng. "Ngôi nhà tuy lụp xụp nhưng là nơi sinh sống của gia đình tôi nhiều năm nay. Mỗi khi mưa lớn như hôm qua, cả nhà tôi mất ăn mất ngủ vì dột. Cái nghèo, cái đói bủa vây, nhiều đời làm nông nên nhiều lúc nhìn mẹ, nhìn con cháu mà tôi chảy nước mắt", ông Hón thở dài.

Chia sẻ với PV Báo NTNN/Điện tử Dân Việt, ông Hón cho biết, vợ chồng anh có một người con trai là anh Hoàng Văn Thương (SN 1990). Sau khi kết hôn với chị Lò Thị Lin (SN 1990), anh Thương sinh được 2 cháu là Hoàng Văn Hưng (SN 2009) và Hoàng Thị Huyền My (SN 2013).

Ngôi nhà sàn dựng tạm trước đây là nơi sinh hoạt của cả gia đình 4 thế hệ nhưng do hoàn cảnh gia đình khó khăn, vài năm gần đây, vợ chồng anh Thương đã rời xa quê, xa bố mẹ và các con xuống Hưng Yên làm công nhân. Do đại dịch Covid-19 nên công việc cũng vì thế mà bị ảnh hưởng, thu nhập không đáng là bao so với chi phí sinh hoạt, thuê nhà đắt đỏ.

Hỏi về ước mong lớn nhất hiện nay của cụ Nòng là gì? Cụ Nòng trả lời mà không chút suy nghĩ: "Suốt đêm qua, tôi không sao ngủ được vì trong nhà cũng như ngoài trời. Gần 100 tuổi, không biết còn sống được bao lâu nữa, tôi chỉ mong con cháu có được mái nhà "đúng nghĩa" để trú mưa, che nắng để lỡ có ra đi, tôi cũng yên lòng!".

Bám lấy con chữ với mong muốn thoát nghèo

Chia tay gia đình cụ Nòng nhưng ngôi nhà dột nát, tạm bợ cứ lúc ẩn, lúc hiện trong tâm trí cả đoàn. Chúng tôi đến với Trường THCS Chim Vàn (huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La) thăm niềm hi vọng thoát đói, thoát nghèo của cụ Nòng – em Hoàng Văn Hưng.

Tranh thủ giờ ra chơi, thầy Bùi Xuân Tú – Hiệu trưởng Trường THCS Chim Vàn dẫn chúng tôi đến lớp học của em Hoàng Văn Hưng. "Hoàng Văn Hưng là một trong những em học sinh giỏi của trường. Năm ngoái, em có dự thi học sinh giỏi của huyện nhưng còn thiếu chút may mắn. Năm nay, các thầy cô trong nhà trường cũng đang nỗ lực cùng em ôn luyện, chuẩn bị cho kì thi học sinh giỏi sắp tới", thầy Tú chia sẻ.

Hưng có dáng người nhỏ nhắn, thấp bé hơn hẳn so với bạn bè đồng trang lứa. Căn nhà dột nát, cũ kĩ mà chúng tôi vừa ghé thăm tuy chỉ cách trường 6 – 7 km nhưng Hưng phải mất hàng giờ để đi bộ đến trường. Đây cũng là nơi Hưng bắt đầu cầm bút, viết những dòng chữ đầu tiên.

"Những ngày đi học mà không may trời mưa, em rất sợ sách vở ở nhà bị ướt. Ở nhà, em thường tranh thủ học lúc trời còn sáng bởi trong nhà chỉ có 1 bóng đèn sáng lập lòe, không đủ để nhìn. Em mong sau này được trở thành thầy giáo dạy Toán để giúp đỡ những em học sinh trong bản có hoàn cảnh khó khăn giống em ", Hưng nói với đôi mắt sáng, ánh lên niềm hi vọng.

Không chỉ cụ Nòng và vợ chồng ông Hón mà cả thầy cô mỗi khi nhắc đến Hưng đều mừng lắm. Vì là dân tộc thiểu số, sinh ra nơi bản nghèo xa xôi, hẻo lánh lại có một cậu bé chăm ngoan, học giỏi, có tinh thần hiếu học đến vậy. Nên thầy cô, mọi người trong bản ai cũng thương, cũng quý em.

Thầy Hồng là thầy giáo chủ nhiệm của Hưng ở Trường THCS Chim Vàn, dạy môn Toán và là người đang ôn luyện cho Hưng trong kì thi học sinh giỏi sắp tới của huyện. Tương lai phía trước của Hưng còn lớn, thầy Hồng luôn nhắc Hưng phải cố gắng học tập, trở thành người có ích cho xã hội, sau trở về xây dựng bản làng.

"Hoàn cảnh gia đình quá khó khăn. Hưng kể, bố mẹ đi làm xa, mỗi năm về thăm nhà vài ba lần nhưng dù không ở gần bố mẹ, Hưng cũng không nản trí. Hưng chăm chỉ, có trí nhớ tốt và tự giác nên tôi thấy em là một học sinh tiềm năng nếu được bồi dưỡng tốt", thầy Hồng tâm sự về cậu trò nhỏ.

Gia đình rất cần sự đồng hành, hỗ trợ của các nhà hảo tâm và quý bạn đọc để hiện thực hóa ước mơ cuối đời của cụ Nòng và chắp cánh cho Hưng trong hành trình bám lấy con chữ, thoát khỏi cảnh đói nghèo.