Người cao tuổi thường mắc trầm cảm, dễ bị bỏ qua

Trầm cảm nghiêm trọng sau khi chồng mất

Bác sĩ Nguyễn Văn Hải, Phòng M8 - Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, bác sĩ vừa điều trị cho 1 người cao tuổi bị trầm cảm nặng. Khi bệnh nhân xuất hiện suy nghĩ muốn tự sát, gia đình đã đưa đi điều trị. 

Khai thác từ bệnh nhân và người nhà, cho thấy, 3 năm trước, chồng bệnh nhân bị đột quỵ, liệt nửa người, bà đã một tay chăm sóc. 6 tháng trước, chồng mất, bệnh nhân rơi vào tình trạng mệt mỏi buồn chán, bi quan, hay suy nghĩ tiêu cực, khó tập trung trong các công việc hằng ngày, giảm hứng thú với những thói quen sở thích trước kia (như tập dưỡng sinh, xem phim...).

Bệnh nhân ngày càng sống thu mình, không muốn giao du tiếp xúc với mọi người xung quanh. Đêm bệnh nhân trằn trọc khó ngủ, thậm chí nhiều hôm thức trắng, trung bình mỗi ngày chỉ ngủ được 2 tiếng.

Bệnh nhân ăn kém ngon miệng, thường xuyên có cảm giác đầy bụng khó tiêu, giảm 5kg/2 tháng. Trước đó, bệnh nhân đã được người nhà đưa đi khám và điều trị tại bệnh viện gần nhà, uống thuốc điều trị nhưng không đỡ. 

Khoảng 1 tháng trước khi vào viện, bệnh nhân thường xuyên khóc lóc, than phiền nhiều với các con, cho rằng mình có tội với các con và là gánh nặng của cả gia đình. Con cái bệnh nhân có khuyên bảo, giải thích nhưng bệnh nhân không tin. 

Khi bệnh nhân có ý định muốn tự sát để giải thoát nên được người nhà đưa đi khám tại Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai). Bệnh nhân được chẩn đoán trầm cảm nặng với các triệu chứng loạn thần có ý tưởng tự sát.

Sau gần 20 ngày điều trị nội trú, bệnh nhân khí sắc khá hơn, vận động nhanh nhẹn, đỡ than phiền mệt mỏi, ngủ được... Bệnh nhân ổn định được cho ra viện, tiếp tục theo dõi điều trị ngoại trú.

Bác sĩ Nguyễn Thị Phương Loan, Phòng M8 - Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, trầm cảm là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến nhất ở người cao tuổi. Đa số người cao tuổi  trầm cảm khởi phát trầm cảm sau tuổi 65. 

Theo bác sĩ Loan, các yếu tố làm gia tăng nguy cơ trầm cảm bao gồm: bị bệnh mãn tính, rối loạn giấc ngủ; Bị cô lập xã hội; Độc thân hoặc ly hôn hoặc bạn đời mất; Nghèo khó; Thiếu sự quan tâm, chăm sóc. 

"Trầm cảm ở người cao tuổi có liên quan đến hàng loạt các bệnh lý về cơ thể (rối loạn chuyển hóa, ung thư, bệnh lý mạch máu, bệnh lý tự miễn) và bệnh lý tâm thần (suy giảm nhận thức, rối loạn vận động). Các bệnh mãn tính khiến bệnh trầm cảm nặng hơn, đồng thời bệnh trầm cảm cũng làm các bệnh lý mãn tính nặng hơn", bác sĩ Loan chia sẻ. 

Các dấu hiệu trầm cảm ở người cao tuổi

Theo bác sĩ Loan, nhiều triệu chứng khá giống với những bệnh lý tuổi già khác nên dễ bị bỏ qua. Trầm cảm ở người cao tuổi có những triệu chứng như:

- Người cao tuổi ít phàn nàn về các triệu chứng như khí sắc trầm và giảm quan tâm thích thú, người cao tuổi thường phàn nàn về sức khỏe, thay vì buồn rầu và vô cảm.

- Các triệu chứng phong phú và mờ nhạt như đau, mệt mỏi, chóng mặt, nặng chân, khó thở, đau ngực.

- Suy giảm trí nhớ, được gọi là tình trạng "giả mất trí" trong các trường hợp nặng.

- Thường là hoang tưởng bị tội, luôn nói mình có lỗi, mình là gánh nặng.

- Ý tưởng tự sát/hành vi tự sát: Gặp trong những trường hợp nặng, tỉ lệ cao hơn người bệnh trầm cảm ở người trẻ tuổi.

Các triệu chứng khác như: thu rút khỏi xã hội, kém tuân thủ điều trị, kém chăm sóc bản thân, lạm dụng rượu và các chất an dịu, gây ngủ. 

Theo bác sĩ Loan, chăm sóc người bệnh trầm cảm cao tuổi cần hết sức lưu ý vì người cao tuổi thường mắc các bệnh lý đi kèm, có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe. 

Bác sĩ Loan khuyến cáo: Quá trình chăm sóc cần thực hiện những điều sau:

 - Gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều trị bệnh trầm cảm ở người cao tuổi. Nếu có người thân mắc bệnh, người nhà nên ở bên thường xuyên, chăm sóc và động viên người bệnh, không để họ có cảm giác bị bỏ rơi hay cô đơn.

 - Người thân hoặc người chăm sóc cần thường xuyên trò chuyện, tâm sự với người bệnh để giải tỏa tâm lý, tránh tạo thêm áp lực cho người bệnh.

- Việc chăm sóc người bị trầm cảm có thể gây mệt mỏi, người nhà cần kiên trì và hết sức nhẹ nhàng.

- Cho người bệnh ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đảm bảo sức khỏe

- Chú ý cho người bệnh uống thuốc đúng liều và đề phòng các tác dụng không mong muốn của thuốc.