Nuôi tằm trắng ăn lá dâu to, dân xã này ở Nghệ An nhà nào cũng khá giả, cả làng vui

Thời kỳ vàng son

Xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An từng là địa danh nổi danh với nghề trồng dâu, nuôi tằm vào những năm 70 của thế kỷ XX. Hàng chục năm trước, gần như người dân nơi đây đều theo đuổi nghề truyền thống này. Sản phẩm tơ tằm của họ được phân phối khắp cả nước và được các nhà máy dệt đón nhận với giá trị cao.

Những năm 70 của thế kỷ XX, xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An là một bức tranh sống động về nghề trồng dâu, nuôi tằm. Người dân nơi đây không chỉ trồng dâu trên những cánh đồng rộng lớn mà còn nuôi tằm trong vườn nhà. Mỗi buổi sáng, tiếng cười vui vẻ vang lên từ những người hái dâu mang về cho tằm ăn.

Tuy nhiên, sự thay đổi của xã hội đã đẩy nghề truyền thống này vào khủng hoảng. Với giá rẻ và mẫu mã phong phú, các loại vải công nghiệp đã chiếm lĩnh thị trường. Nhiều nhà máy dệt vải từ sợi tơ tằm đã phải đóng cửa. Nghề trồng dâu, nuôi tằm ở xã Khánh Sơn cũng theo đó mà suy tàn.

Sau khi nghề trồng dâu, nuôi tằm suy giảm, người dân xã Khánh Sơn đã chuyển sang các loại cây trồng khác. Chỉ còn một số ít hộ dân vẫn gắn bó với nghề truyền thống này, nhưng họ chỉ nuôi loại tằm ré có màu vàng để làm thức ăn.

Loại dâu lá to, năng suất cao, hồi sinh nghề truyền thống

Tuy nhiên, gần đây, vải từ tơ tằm lại được nhiều người yêu thích, khiến cho kén tằm có giá trị cao trở lại. Để nắm bắt cơ hội này, hợp tác xã nông nghiệp dâu tằm Đồng Tiến đã được thành lập ở xã Khánh Sơn. Hợp tác xã đã đưa vào trồng loại dâu lá to, năng suất cao, phù hợp với điều kiện địa phương. Mục tiêu của hợp tác xã là hồi sinh nghề truyền thống và giúp các xã viên có thu nhập cao từ mảnh đất quê hương.

Hợp tác xã nông nghiệp dâu tằm Đồng Tiến là đơn vị tiên phong trong việc trồng dâu, nuôi tằm theo quy mô công nghiệp ở xã Khánh Sơn. Sau 3 năm hoạt động, hợp tác xã đã chứng minh được hiệu quả của mô hình nuôi tằm tập trung.

Để làm được điều này, hợp tác xã đã đổi mới giống dâu bản địa bằng 2 loại giống mới, có lá to và năng suất cao. Đây là những giống dâu phù hợp với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng tại xã Khánh Sơn. Hợp tác xã cũng tuân thủ quy trình sản xuất sạch để đảm bảo nguồn thức ăn cho tằm.

Ông Đinh Văn Thắng – Hợp tác xã nông nghiệp dâu tằm Đồng Tiến cho biết: "Chúng tôi đã tìm hiểu kỹ về những loại dâu này và thấy rằng chúng rất thích hợp với chất đất, khí hậu tại xã Khánh Sơn. Mỗi lần trồng, cây dâu có thể sống được từ 15 – 17 năm. Mỗi năm chỉ cần cắt tỉa cây đúng chu kỳ, những chồi mới sẽ mọc lên lá tươi, tốt hơn. Người dân ở đây cũng có kinh nghiệm trồng dâu, nên chỉ cần nuôi được giống tằm phù hợp thì mô hình này sẽ mang lại thu nhập cao cho các xã viên."

Việc thu hoạch và chế biến lá dâu làm thức ăn cho tằm cũng rất quan trọng. Lá dâu phải được hái khi khô sương và không để ướt mưa. Sau khi hái, lá dâu được thái nhỏ và cho tằm ăn ngay. Nếu có mưa, lá dâu phải được ủ vải và phun sương để giữ cho lá không héo.

Tằm là loại rất kén ăn, vì thế việc thu hoạch lá dâu làm thức ăn cho tằm không để ướt nước mưa, không ướt sương, không được để khô héo. Ngay sau khi thu hoạch, lá dâu được thái nhỏ mang cho tằm ăn ngay. Khi thu hoạch lá dâu phải chờ khô hết sương. Nếu dự báo thời tiết có mưa thì phải thu hoạch lá trước khi mưa rồi ủ vải, phun sương lên để giữ cho lá tươi.

Cho chất lượng tơ tốt

Hợp tác xã nông nghiệp dâu tằm Đồng Tiên đã chọn giống tằm trắng được nhập khẩu từ nước ngoài để nuôi với quy mô lớn. Giống tằm trắng, được đánh giá có khả năng chống chịu được khí hậu khắc nghiệt ở Nghệ An và có chất lượng tơ tốt.

Giống tằm này trải qua 5 tuổi đời, mỗi tuổi kéo dài 2 - 3 ngày. Tùy thuộc vào độ tuổi của tằm để có chế độ chăm sóc và lượng thức ăn khác nhau. Từ độ tuổi thứ 2 trở đi, tằm ăn rất nhiều lá dâu. Trong giai đoạn này, phải liên tục bổ sung thức ăn cho tằm.

Sau 5 lần lột xác, tằm đã ở độ tuổi thứ 5, lượng dinh đã đủ, tằm sẽ không ăn nữa. Tằm sẽ được đưa vào các "né" gỗ để tự làm tổ. Mỗi con tằm sẽ chui vào một ô, nhả tơ bao bọc quanh, tạo thành chiếc kén.

Sau khi tằm đóng kén, công nhân sẽ gỡ kén và xuất đi các nhà máy sản xuất tơ, vải ở tỉnh Lâm Đồng, Hà Nam. Trung bình mỗi tháng, hợp tác xã xuất 600 – 700kg kén cho các nhà máy. Con nhộng có thể bán ra thị trường làm thực phẩm với giá hơn 100.000 đồng/kg.

Ông Đinh Văn Thắng chia sẻ: Hiện hợp tác xã đang tạo việc làm thường xuyên cho 5 lao động với mức lương 7 - 8 triệu đồng/người/tháng và 20 lao động thời vụ. 

Bên cạnh đó, hợp tác xã cũng đang thí điểm ươm tơ để hình thành chuỗi sản xuất khép kín từ nuôi tằm, ươm tơ, dệt vải nhằm tăng giá trị kinh tế". Bên cạnh đó việc ổn định vùng nguyên liệu cũng rất cần thiết, hiện tại hợp tác xã cũng đang liên kết với người dân để mở rộng diện tích trồng dâu. Hợp tác xã cam kết, đảm bảo đầu ra để người dân yên tâm trồng dâu.