Thuốc lá điện tử đang “tấn công” giới trẻ

Độc hại, có loại tẩm ướp cả ma túy

Tại hội thảo tập huấn, trao đổi thông tin báo chí về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (ENDS) do Bộ Y tế vừa tổ chức, bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm - cán bộ Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cảnh báo, tác hại của các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới bởi trong đó có chứa rất nhiều chất độc hại như nicotine, kim loại, formaldehyde…

Ông Lâm phân tích, với ENDS, người hút dễ bị gây nghiện và tăng nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường. Nghiên cứu cho thấy những người trẻ tuổi đã thử sử dụng ENDS thì có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 3,5 lần so với nhóm người không dùng ENDS.

Theo ông Lâm, nghiên cứu cho thấy, ENDS có tới 15.000 loại hương vị, rất khó kiểm soát được chất tẩm ướp vào thuốc lá có độc hại hay không. Ngoài ra, ở một số nước ENDS đã trộn cả những loại ma túy đã được cấm ở các nước khác (như chất cannabis). Người hút dễ phơi nhiễm các chất độc gây bệnh ung thư, tim mạch, hô hấp, ảnh hưởng đến phát triển trí não, bị tổn thương nặng do pin của các thiết bị trong ENDS nổ. Ngoài ra, có nhiều trẻ bị tổn thương phổi do hút ENDS, số ít em đã tử vong vì hội chứng này.

"Cụ thể theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Mỹ - CDC từ 50 tiểu bang, tính đến ngày 18/2/2020 đã có 2.800 trường hợp nhập viện vì hội chứng viêm phổi do hút ENDS, 15% ca nhập viện dưới 18 tuổi, 37% từ 18-24 tuổi (68 ca tử vong tại 29 tiểu bang)"- bác sĩ Lâm dẫn chứng.

Đa dạng chiêu thức "tấn công" giới trẻ

Bàn luận về các chiêu thức quảng cáo, tiếp cận giới trẻ nhằm mở rộng thị trường thuốc lá thế hệ mới, ThS Lê Thị Thu - quản lý Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá và bệnh không lây nhiễm, Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam cho biết, ngành công nghiệp thuốc lá nhắm đến giới trẻ nhằm tìm kiếm những người hút thuốc thay thế và để duy trì sản lượng thuốc lá và tăng trưởng lợi nhuận - khi chính phủ các nước thực hiện các giải pháp phòng chống tác hại thuốc lá.

Với mục tiêu này, các hãng sản xuất thuốc lá đã có nhiều chiêu trò để thu hút, cổ động giới trẻ dùng thuốc lá. Cụ thể như: Thiết kế sản phẩm bắt mắt, nhỏ gọn, đỏng gói như kẹo, nhiều hương vị, giá rẻ… Cùng với đó, ngành công nghiệp thuốc lá tiến hành giới thiệu sản phẩm và dùng thử ở các cửa hàng bán lẻ; sử dụng giới trẻ, người nổi tiếng/có ảnh hưởng quảng cáo thuốc lá; tận dụng độ tuổi trẻ của những người nổi tiếng trên mạng xã hội để quảng cáo và bán hàng như Facebook, Instagram, Tiktok... đồng thời, bán thuốc lá qua các trang thương mại điện tử...

"Đánh vào tính cách, sở thích, thị hiếu, nhu cầu của giới trẻ là cách mà các hãng thuốc lá đang sử dụng để cổ động người trẻ hút thuốc, khiến cho giới trẻ khó lòng "trốn thoát"- bà Thu cho biết.

Theo các nghiên cứu, những người trẻ tuổi (14-30 tuổi) đã sử dụng ENDS có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 4 lần so với nhóm không dùng ENDS; 70% số người thử một điếu ENDS sẽ có nguy cơ dùng thuốc lá thường xuyên.

Và có lẽ, cách thức quảng cáo này đang thành công khi tỷ lệ giới trẻ sử dụng ENDS đang gia tăng. Ông Lâm cho biết, ở Việt Nam chưa có nghiên cứu, nhưng ở nhiều nước khác đã cho thấy xu hướng sử dụng ENDS ở học sinh ngày càng gia tăng. Năm 2014 tỷ lệ sử dụng ENDS năm 2014 ở San Marino là 5,9%, ở Italy là 8,4%, ở Georgia là 5,7% thì năm 2018 đã tăng lên là 8,9%, 17,5%, 13,2%...