Át chủ bài giúp Donald Trump chế ngự 'sóng ngầm' trong Nhà Trắng

Cố vấn an ninh quốc gia tại Nhà Trắng được xem như một trợ lý độc lập của các đời tổng thống Mỹ. Người ngồi vào vị trí này không cần nhận được sự phê chuẩn của Thượng viện nhưng có toàn quyền tham dự các cuộc họp của Hội đồng An ninh quốc gia ngang hàng với những người đứng đầu Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao và các cơ quan quan trọng khác của Mỹ.

Trong cuộc họp báo tại Florida ngày 20.2, Tổng thống Donald Trump giới thiệu “nhân vật lỗi lạc và nhiều kinh nghiệm” mà ông chọn làm cố vấn an ninh quốc gia thay thế tướng Michael Flynn từ chức. Nếu tướng Michael Flynn nổi tiếng qua các chiến công trên chiến trường Iraq và Afghanistan thì kinh nghiệm của McMaster trên hai chiến trường này cũng không kém. Sau cuộc đổ bộ năm 1991 vào Iraq, ông quay lại vùng Vịnh hai lần từ 2003 đến 2006 và từ 2007 đến 2008. Ông là tác giả của chiến công tái chiếm Tal Afar từ tay Al Qaida vào năm 2004. Ngoài tài chỉ huy, McMaster còn là một lý thuyết gia quân sự, đề ra chiến lược thu phục nhân tâm để bình định các cuộc nổi dậy ở Iraq. Hơn thế nữa, tân cố vấn an ninh quốc gia còn được quân đội lẫn giới chính trị trong hai đảng Cộng Hoà và Dân Chủ tại Washington kính phục.

Hiện giờ, Herbert Raymond McMaster chỉ huy “trung tâm kế hoạch” của quân đội, chuẩn bị đối phó với những cuộc chiến trong tương lai. Từ nhiều năm qua, ông kêu gọi phải tăng cường quân lực Mỹ. Trong cuộc điều trần hồi tháng 04.2016 tại Thượng viện, McMaster cảnh báo nguy cơ quân đội Mỹ không đủ sức để “bảo vệ quốc gia”. Chủ trương cải cách quân đội do ông đề nghị lại phù hợp với lời hứa lúc tranh cử của chủ nhân Nhà Trắng.

Sự lựa chọn của ông Trump gây bất ngờ cho giới quan sát vì Nhà Trắng không thích những lời chỉ trích, trong khi ông McMaster lại rất nổi tiếng là hay chất vấn chính quyền.

“Ông ấy được trọng vọng bởi tất cả những người trong quân đội và chúng ta rất tự hào khi có được ông ấy. Ông ấy có tài năng và kinh nghiệm rất nhiều”, Tổng thống Trump cho biết.

Tướng McMaster (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Trong nội các mới, tân cố vấn an ninh quốc gia cũng hợp ý với chủ nhân Lầu Năm Góc James Mattis. Cả hai có cùng chiến lược mới dựa trên các bài học lịch sử, thắng cũng như thua. McMaster từng được công luận biết đến tên tuổi qua một quyển sách, xuất bản năm 1997, vạch ra những sai lầm của bộ tham mưu quân đội Mỹ đưa đến thất bại trong chiến tranh Việt Nam. Trong quyển Dereliction of Duty, tạm dịch là “Sao nhãng trách nhiệm”, tướng McMaster thẳng thắn chê trách các tướng lãnh cầm quân đã “hèn nhát”, không dám tố giác quyết định bỏ chạy của bộ trưởng Quốc Phòng Robert McNamara và tổng thống Lyndon B Johnson.

Chính vì tính khí cương trực này mà binh nghiệp của ông bị lận đận. Trong hai năm liền, 2006 và 2007, ông không được thăng cấp tướng cho dù là một đại tá thâm niên.

Tuy nhiên, binh nghiệp dạn dày của ông lọt vào mắt xanh của tổng thống Barack Obama. Chủ nhân Nhà Trắng lúc đó đã không để nhân tài mai một. Từ 2008 đến 2017, trong vòng 6 năm, McMaster được thăng ba cấp.

Theo báo chí Mỹ, tin tướng McMaster được bổ nhiệm cố vấn an ninh quốc gia đã được Thượng nghị sĩ John McCain và Tom Cottom hài lòng. Sự kiện này cho phép suy đoán chính sách đối ngoại của tổng thống Donald Trump sẽ theo chủ trương của đảng Cộng Hoà, chứ không thể tùy nghi quyết định ai bạn ai thù.

Câu hỏi đặt ra là liệu Nhà Trắng có thể là đất dụng võ của tướng McMaster hay không ? Tân cố vấn có một nhược điểm là thiếu kinh nghiệm chính trường trong bối cảnh trách nhiệm trong guồng máy lãnh đạo chưa được quy định rõ ràng. Báo chí Mỹ cho rằng căng thẳng trong nội bộ chính quyền của ông Trump, làm người tiền nhiệm của tướng McMaster từ chức, phát xuất từ ảnh hưởng áp đảo của quân sư Stephen Bannon, mà chức danh chính thức là “chiến lược gia của tổng thống”.

Theo chánh văn phòng phủ tổng thống, Reince Priebus, tổng thống Trump đã nói rõ, tướng McMaster có  “toàn quyền bố trí nhân sự” của Hội Đồng An Ninh Quốc Gia.

Ông McMaster tốt nghiệp Học viện quân sự West Point và có bằng tiến sĩ về Lịch sử Mỹ tại Đại học Bắc Carolina. Ông từng được tạp chí Time chọn vào danh sách 100 người ảnh hưởng nhất thế giới năm 2014, một phần do ông luôn sẵn sàng chỉ trích chính quyền Mỹ.