Bài dự thi Tết đoàn viên: Phép màu của Tết

Hai năm liên tiếp 2022, 2023, tôi đưa các con về Hải Phòng (HP) từ chiều 29 Tết. Chạp trước chỉ có 29 ngày, Tết Canh Dần đến sớm, trẻ con nghỉ học cả năm do đại dịch, nên tôi đã ở HP tới 12 ngày vì muốn được gặp nhiều người mình quý do cả năm 2021 bão táp với mấy lần cách ly xã hội. Đang tiếc năm Hổ mau qua thì năm Mèo vội đến từ 22/1, sớm hơn mọi năm cả chục ngày.

Mê văn hóa, nghệ thuật châu Âu, tôi biết chắc chắn mình - dù luôn tránh xếp hàng, lách chen, cũng sẽ hoà dòng người đổ xô đi mua xổ số may mắn. Xổ số quốc gia El Gordo (Gã béo) thành lập từ năm 1812, là giải đặc biệt: Chỉ quay ngày 22/12 hằng năm; Có nhiều người được trúng thưởng nhất; Tổng giá trị giải cao nhất (Quỹ giải 2,9 tỉ USD). Người bốc thăm là học sinh, để bảo đảm tính trung thực và công bằng. Giải thưởng cao nhất 400.000 USD. Gần như cả vương quốc Tây Ban Nha xếp hàng bất chấp lạnh giá để mong nhận quà vì giải El Gordo cho nhiều cơ hội. Giải năm 2022 thuộc về cư dân thị trấn Acacias, ngoại ô Madrid, 1.650 vé giải nhất đều bán tại đây, tổng giá trị lĩnh thưởng 700 triệu USD.

Không biết khi nào tôi được tấm vé số may mắn - chắc chắn sẽ mua khi đến Tây Ban Nha dịp đón Giáng sinh, song ở Xuân 2023 tôi nhận thức sâu sắc rằng: Tết tặng may mắn cho tất cả, bằng những cuộc gặp ấm tình và hy vọng.

Mỹ tục mừng tuổi vốn dành cho người già, trẻ nhỏ, giờ dành cho mọi người. Xuân cộng tuổi cho toàn thế giới chứ đừng chỉ thấy già khi "mỗi năm thêm tuổi, tuổi đuổi xuân đi". Tết là mốc của các chặng đời, của ga Ký ức. Tết - bối cảnh chung của nhiều hoài niệm. Tết đánh dấu sự hao vơi người ruột thịt, bạn hữu, họ hàng, mất dần từng tên tuổi lớn của các lĩnh vực. Đếm Tết để biết những phận đời. Đếm Tết để cố đạt được dự định lớn, nhỏ. Có khi đếm lẻ rời từng Tết để mong người mình quý được sống thêm. Kẻ đi làm cố làm lụng cho con có cái Tết vui, no ấm. Cố khỏe để đón Tết cùng con cháu - câu động viên dành cho bệnh nhân, người cao tuổi ốm yếu mà tôi mỗi lần nghe thấy, lại nhớ mình đã nói với bà, và bà nội tự nói với chính bà, mỗi khi bệnh tim, huyết áp, tiểu đường cùng "nổi dậy".

Bởi Tết là điểm hẹn - nhà ga lớn nhất mà tàu thời gian không chờ ai, nên tuần nghỉ Tết kín lịch. Quá tải, bận - vẫn thấy phấn chấn, cảm hứng khi nhờ Tết, mới thăm gặp được những quý nhân.

Tôi dành cuộc xuất hành đầu tiên của năm mới 2023, cho đạo diễn, thi sĩ, NSND Đào Trọng Khánh. Bác Khánh là bạn thân của thi sĩ Lưu Quang Vũ hơn nửa thế kỷ trước.

Tôi tin mình đúng và hỏi bác Khánh chỉ để khẳng định rằng: Vì rất quý tri kỷ, mà tác giả kịch bản Hà Nội trong mắt ai, thi sĩ Đào Nguyễn, đã đặt tên cho con trai đầu lòng là Đào Hà Vũ (1969). Ông Khánh còn cô con gái út - Mỹ Linh - ở phố Phan Văn Trường, quận Cầu Giấy, cách nhà tôi 1 km, cứ chiều mồng 1 Tết là vợ chồng và hai con về ăn Tết với ông bà ngoại đến tối mồng 4 mới trở lại Thủ đô. Bà Vũ Thị Mỹ, vợ ông Khánh cho tôi biết: Ông bị ốm thập tử nhất sinh cuối Thu 2022 và phải truyền đạm, thuốc bổ 2 tuần cuối năm để đón Tết. Bác Khánh của tôi không hoạt ngôn được nữa, trí nhớ thất tán, nói chuyện phải có người gợi "trúng mạch". Thật may, Tết này ông bớt trầm lắng, nói cười tinh anh hơn năm cũ, dù chỉ còn 20% thời phong độ. Bác không nhớ hết chuyện làm phim và thơ mình, lại nhớ ký ức về Lưu Quang Vũ. Tuổi trẻ của họ ở Hà Nội, HP hẳn khắc sâu nếp não con người tài hoa ấy.

Vào ngày tháng gian nan nhất của đại dịch, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - một tác giả lớn của nền thi ca Việt Nam hiện nay - có viết về khát vọng. Theo ông, người ta chỉ có thể vượt lên bi kịch và nghịch cảnh nếu vững tin và có ước mơ. "Khi không đi được đâu thì tôi chu du khắp thế giới bằng sách".

Chiều cuối cùng năm cũ, tôi đưa con ghé biệt thự của doanh nhân, nhà sưu tập Đào Toàn. Là chủ tịch Tập đoàn PG nổi tiếng đất Cảng, nhưng Đào Toàn chưa một lần khoe điền sản. Anh treo tranh kín cầu thang tới phòng làm việc, toilet khiến nhà lẫn công ty sang như khách sạn 5 sao. Tư gia của anh chị Đào Toàn - Hải Tú đẹp tao nhã, ấn tượng bởi chủ nhân lịch duyệt, phong cách nội thất châu Âu tinh tế, bốn mùa hoa tươi tỏa sắc hương. Qua ánh sáng của các loại đèn chuyên biệt để ngắm tranh, tôi bị hút vào cặp ngà voi khổng lồ ngay khi vừa bước lên tầng 2. Kế bên là chiếc bàn từ một tấm gỗ xẻ từ cây lê cổ thụ, cùng xuất xứ châu Phi như cặp bạch ngà. Hấp dẫn nhất là phòng làm việc của ông chủ. Tranh chân dung, ghế cho khách, chân nến, ly rượu đều hiếm lạ. Và sách là tuyệt nhất. Nhìn lướt gáy sách, đọc tên sách là biết sự hiếu tri và tầm đọc của Đào Toàn. Tôi được du ngoạn thực thụ và thấy lại mùa Xuân của đời mình, của thi ca Vi Thuỳ Linh khi bắt gặp trên bàn làm việc của một chuyên gia bất động sản. Cuộc gặp ấy là cảm hứng để tôi nhân lên cảm xúc mùa thi ca.

Đấy là chiều mùng 6 Tết, trên ô tô của Chủ tịch Hội Nhà văn Hải Phòng Đinh Thường, chúng tôi lần đầu đến Khu tưởng niệm Vương triều Mạc, tại quê hương Mạc Thái Tổ - Mạc Đăng Dung (1483 - 1541), một kỳ nhân gây dựng sự nghiệp ở thế kỷ XVI, sáng lập triều nhà Mạc, triều đình đầu tiên ở Hải Phòng mà tên phố Mạc Thái Tổ cũng nằm trên quận gia đình tôi sống tại Hà Nội. Trên đất thôn Cổ Trai này, không chỉ có vương triều gợi binh đao tao loạn, mà là đất yêu thơ. Huyện Kiến Thụy là địa phương tổ chức Ngày thơ sớm nhất của HP và cả nước. Thụy, tiếng Hán là "ngủ". Tôi đã sống từng phút đẹp chiều Xuân đầy gió để nuôi tiếp giấc mơ thi ca khi chứng kiến những cô bác nông dân Kiến Thụy đến sớm đón nghe thơ. Từ xa vài km đã có affix, băng rôn về sự kiện thơ, các em học sinh trường THPT Kiến Thụy nhiệt tình đón khách. Xúc động làm sao, tôi gặp fan lâu năm. Cô giáo dạy Văn - Bùi Thị Dung (1985) - trường cấp 3 của huyện đã xin chụp ảnh kỷ niệm và giới thiệu bản thân hâm mộ thơ tôi từ lúc học phổ thông. Cô giáo mở máy điện thoại cho tôi xem ảnh chụp cuốn Viết và Đọc số mùa Xuân 2022 in 10 trang thơ, ảnh, phỏng vấn tôi từ 22 năm trước. "Em chụp lại để tiện đọc mọi nơi và dễ gửi cho ai thích đọc".

Nước Pháp coi Xuân là mùa của các nhà thơ. Tôi xuất ngoại lần đầu đúng 20 năm trước, đến Paris, dự Liên hoan thơ quốc tế. Những cuộc gặp gỡ, hội ngộ thú vị, đẹp đẽ dịp Tết, đầu Xuân mới chính là thứ quà vô giá, là phép màu mà Tết tặng cho ai có cơ duyên và quý từng khoảnh khắc sống, mỗi sự kiện không lặp lại của mình, dù chủ động hay tình cờ, đều chứa đựng bất ngờ và ý nghĩa.