Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường: Kinh tế nông thôn phải bứt phá, tăng thu nhập và giảm nghèo cho nông dân

Đó là chia sẻ của Bộ trưởng NNPTNT Nguyễn Xuân Cường, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) tại Hội nghị sơ kết 2 năm thực hiện các đề án thí điểm xây dựng huyện nông thôn mới kiểu mẫu được tổ chức ngày 30/12 tại Hà Nội.

Theo đó, Bộ NNPTNT đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành Trung ương và địa phương có liên quan chỉ đạo và hướng dẫn UBND các tỉnh Nghệ An, Nam Định, Lâm Đồng, Đồng Nai xây dựng Đề án thí điểm huyện NTM cho 04 huyện gồm: Nam Đàn (Nghệ An), Hải Hậu (Nam Định), Xuân Lộc (Đồng Nai) và Đơn Dương (Lâm Đồng).

Kết quả sau 2 năm thực hiện các đề án, huyện Nam Đàn có 04/23 xã đạt NTM nâng cao và 01 xã đạt NTM kiểu mẫu; huyện Hải Hậu có 13/34 xã đạt NTM nâng cao và 03 xã đạt NTM kiểu mẫu; huyện Đơn Dương có 04/8 xã đạt NTM nâng cao và 02 xã đạt NTM kiểu mẫu; huyện Xuân Lộc có 09/14 xã đạt NTM nâng cao và 03 xã đạt NTM kiểu mẫu, là huyện duy nhất vượt mục tiêu về xã NTM nâng cao và đạt mục tiêu về xã NTM kiểu mẫu.

Về kết quả thực hiện các mục tiêu, các huyện đã xây dựng và tự đề xuất được Bộ tiêu chí về huyện NTM kiểu mẫu, gắn với điều kiện, đặc điểm nổi trội của từng địa phương, trong đó, huyện Nam Đàn xây dựng NTM kiểu mẫu về "Phát triển văn hóa gắn với du lịch" theo Bộ tiêu chí gồm 42 chỉ tiêu gắn với 05 Nhóm tiêu chí, cụ thể: (1) Xây dựng cơ sở hạ tầng văn hóa, du lịch; (2) Xây dựng con người và gia đình văn hóa; (3) Xây dựng môi trường văn hóa; (4) Phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao; (5) Kết nối văn hóa và du lịch.

Huyện Hải Hậu xây dựng NTM kiểu mẫu về "Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền vững" theo Bộ tiêu chí gồm 14 chỉ tiêu gắn với 03 Nhóm tiêu chí, cụ thể: (1)"Sáng": Có hạ tầng nông thôn "Kiên cố, đồng bộ, kết nối"; (2) "Xanh, Sạch": Có cảnh quan, môi trường nông thôn "Xanh mát, sạch đẹp"; (3) "Đẹp": Có nếp sống văn minh, tiến bộ, giàu bản sắc truyền thống.

Huyện Đơn Dương xây dựng NTM kiểu mẫu về "Nông nghiệp ứng dụng CNC theo hướng thông minh" theo Bộ tiêu chí gồm 29 chỉ tiêu gắn với 05 Nhóm tiêu chí, cụ thể: (1) Quy mô sản xuất; (2) Kết cấu hạ tầng; (3) Tổ chức sản xuất và liên kết tiêu thụ sản phẩm; (4) Ứng dụng CNC theo hướng thông minh; (5) Hiệu quả và bền vững.

Huyện Xuân Lộc xây dựng NTM kiểu mẫu về "Phát triển sản xuất hàng hóa nông nghiệp bền vững" theo Bộ tiêu chí gồm 29 chỉ tiêu gắn với 06 Nhóm tiêu chí về: (1) Quy mô; (2) Kết cấu hạ tầng; (3) Tổ chức sản xuất và liên kết tiêu thụ sản phẩm; (4) Ứng dụng khoa học công nghệ; (5) Hiệu quả và bền vững; (6) Xây dựng mô hình kiểu mẫu.

Đến nay, sau 2 năm triển khai, huyện Nam Đàn đã đạt 29/42 chỉ tiêu (chiếm 69%), Xuân Lộc đạt 19/29 chỉ tiêu (chiếm 65,5%), Hải Hậu đạt 06/14 chỉ tiêu (chiếm 42,9%) và Đơn Dương đạt 10/29 tiêu chí (chiếm 34,5%).

Đại diện lãnh đạo tỉnh Nghệ An cho biết, để xây dựng huyện NTM kiểu mẫu ở huyện Nam Đàn, trong gần 02 năm thực hiện đề án, toàn huyện đã huy động 546,4 tỷ đồng. Trong đó ngân sách trung ương là 121 tỷ đồng, chiếm 22,14%; ngân sách tỉnh 25,5 tỷ đồng, chiếm 4,67%; ngân sách huyện 70,2 tỷ đồng, chiếm 12,85%, ngân sách cấp xã 32,5 tỷ đồng, chiếm 5,95%; nhân dân đóng góp 54,3 tỷ đồng, chiếm 9,94%; doanh nghiệp, con em xa quê 50,8 tỷ đồng, chiếm 9,29%; vốn lồng ghép từ các chương trình, dự án là 192,1 tỷ đồng, chiếm 35,16%.

Về kinh tế, huyện Nam Đàn có bước phát triển khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, tăng dần tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ và giảm tỷ trọng nông nghiệp. Trong sản xuất nông nghiệp nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao được hình thành và hoạt động có hiệu quả, thành lập mới nhiều hợp tác xã nông nghiệp sản xuất, chế biến có liên doanh, liên kết, giải quyết được công ăn việc làm cho nhiều lao động nông thôn, tăng thu nhập cho người dân.

Đến nay, thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn huyện đạt 46 triệu đồng, tăng 6 triệu đồng so với năm 2018; tỷ lệ hộ nghèo còn 1,46%.

Tại Hội nghị, đại diện lãnh đạo tỉnh Nam Định cho hay, sau gần 2 năm thực hiện đề án tại huyện Hải Hậu, tổng số vốn huy động từ 2019 đến 9/2020 là 496,590 tỷ đồng (bằng 8,5% so với tổng kinh phí thực hiện đề án). Trong đó, ngân sách Trung ương và ngân sách tỉnh 27,3%, ngân sách huyện 25,9%, ngân sách xã 28,5%, nhân dân đóng góp 6,3%.

Tuy nhiên, việc xây dựng NTM kiểu mẫu theo hướng "Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền vững" của huyện Hải Hậu đến nay đạt được 06/14 chỉ tiêu, còn 08 chỉ tiêu chưa đạt.

Kết quả huy động các nguồn lực thực hiện đề án còn hạn chế, trong khi xây dựng NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu cần rất nhiều nguồn lực (từ năm 2019 đến tháng 9/2020, tổng số vốn huy động cho xây dựng NTM của huyện Hải Hậu chỉ đạt 8,5% so với Đề án). Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi chưa thực sự bền vững.

Tại Hội nghị sơ kết, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, 4 huyện của 4 tỉnh được triển khai đề án đã đạt được những kết quả đáng mừng. Mặc dù thời gian còn ngắn, nhưng chúng ta đã có được những kết quả nền tảng, đó là, sản xuất ở những khu vực này đều tăng trưởng rất nhanh, thu nhập cũng tăng rất cao so với bình quân thu nhập của các huyện. Đơn cử như ở Xuân Lộc (Đồng Nai) thu nhập lên tới 66 triệu/người/năm, trong khi đó bình quân chỉ được 40 triệu/người/năm.

"Tiếp đó, từng huyện đã biết khai thác lợi thế về cây, con, gắn với du lịch. Vấn đề giảm nghèo đã có những điểm tích cực. Huyện Xuân Lộc đã không còn hộ nghèo, thậm chí Nam Đàn của Nghệ An trước đây là vùng quê hết sức khó khăn thì nay hộ nghèo chỉ còn 1,46%, Hải Hậu chỉ còn 0,05%" - Bộ trưởng Cường nói.

Bộ trưởng Cường nhấn mạnh, thông qua việc xác định 4 huyện mẫu, đây là bài học rút ra rất tốt. Tới đây sẽ có hướng dẫn đi đôi với việc tăng số xã đạt chuẩn NTM, chúng ta có những tiêu chí mang tính chất hướng dẫn trên cơ sở đó, các tỉnh, huyện lựa chọn gắn vào đặc thù điều kiện kinh tế, tự nhiên, xã hội có một bước bứt phá mới hơn nữa theo phương châm sản xuất kinh tế nông thôn phải phát triển, môi trường phải trong sạch, tăng thật nhanh thu nhập và giảm nghèo cho nông dân.