Đào Minh Tri đi "ngược dòng" với nửa thế kỷ hội họa

Từ ngày 22 đến 28/3, tại Hội Mỹ thuật TP.HCM diễn ra triển lãm "Ngược dòng" của họa sĩ Đào Minh Tri.

Triển lãm Ngược dòng - Nửa thế kỷ hội họa Đào Minh Tri trưng bày gần 60 tác phẩm chọn lọc từ 50 năm sáng tạo nghệ thuật trên các chất liệu bột màu, sơn dầu và sơn mài. Đặc biệt là những tác phẩm bột màu trên giấy, sáng tác chủ yếu trong những năm 1970, 1980 - đây là những tác phẩm chưa từng công bố của họa sĩ Đào Minh Tri.  

Họa sĩ Đào Minh Tri sinh năm 1950, ông tốt nghiệp hệ sơ trung (7 năm) và hệ đại học (5 năm) Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam năm 1976. Sau thống nhất, ông từng tham gia giảng dạy tại Trường Đại học Mỹ thuật TP.HCM và nguyên là Phó Tổng thư ký Hội Mỹ thuật TP.HCM.

Ngay từ những năm 1970, khi mỹ thuật miền Bắc còn tập trung cho nhiệm vụ đấu tranh thống nhất, họa sĩ Đào Minh Tri đã có những sáng tạo hội họa đậm tinh thần cá nhân độc đáo và hoàn toàn khác với đặc trưng nghệ thuật hiện thực xã hội chủ nghĩa đang là tiếng nói đại diện chính thống duy nhất.

Rất nhiều tác phẩm tranh bột màu của ông giai đoạn này cho thấy mối quan tâm tới nghệ thuật hiện đại quốc tế, tới những tên tuổi lớn như P. Picasso, H. Matisse, M. Chagall, J. Miró..., đồng thời chúng cũng bộc lộ ý thức coi đời sống tinh thần cá nhân mang bản sắc độc sáng là yếu tố quan trọng nhất trong sáng tạo nghệ thuật.

Họa sĩ Lý Trực Sơn - đồng nghiệp cùng thời nhận định: "5 năm đại học của ông cũng là 5 năm có những đóng góp to lớn cho việc thay đổi tư duy nghệ thuật, tác động tích cực đến mô hình đào tạo của nhà trường, bắt đầu khuyến khích xu hướng phát triển phong cách riêng của từng sinh viên".

 Cùng với hoạt động nổi bật của "Nhóm 10 người và triển lãm Tác phẩm mới" tại TP.HCM từ đầu thập kỷ 1990, nghệ thuật của Đào Minh Tri đã góp phần tạo ra diện mạo mở rộng đầy sinh lực của "mỹ thuật Việt Nam đổi mới".

Nửa thế kỷ hoạt động sáng tác nghệ thuật của Đào Minh Tri ghi dấu qua các cuộc triển lãm mỹ thuật cá nhân và tập thể liên tục ở trong và ngoài nước. Đặc biệt với thể loại tranh sơn mài, ông đã tạo được ngôn ngữ nghệ thuật riêng trên nền kỹ thuật thẩm mỹ, văn hóa truyền thống. Tác phẩm của ông được lưu giữ trong nhiều bộ sưu tập trong nước và quốc tế.

Còn họa sĩ Ca Lê Thắng nhìn nhận, có thể xem tác phẩm tranh giấy của Đào Minh Tri là "những trang nhật ký sống động của một tâm hồn nhạy cảm". Đã xem nhiều tác phẩm của anh, có những điều mà ông tưởng hiểu Đào Minh Tri sau hàng chục năm sống và làm việc bên cạnh nhau, nhưng loạt tranh giấy này cho ông nhiều sự ngạc nhiên.  

"Những bức sơn mài của Đào Minh Tri là kết quả của sự liền mạch, không đứt đoạn trong cảm xúc và trong thao tác, còn những bức tranh giấy, mặc dù kích thước nhỏ nhưng chứng tỏ nội lực sáng taọ mạnh mẽ, bề dày tri thức, chiều sâu của nghề, một vỉa quặng vô tận chỉ mới được khai thác một phần nhỏ.

Xem các bức tranh giấy nhỏ này ta cảm thấy có một cơ thể sống, một hạt mầm đang sinh sôi và tiếp tục đâm chồi. Một tác phẩm có thể kết thúc trọn vẹn trong không gian của nó, nhưng xem xong những tranh giấy của Đào Minh Tri, khi ta xếp lại, ta thấy đó là một cơ thể sống. Chính những mảnh nhỏ của cuộc sống đọng lại trên trang giấy đã làm nên một nét riêng của Đào Minh Tri", họa sĩ Ca Lê Thắng nhận định.

Họa sĩ Nguyễn Thanh Bình nhận xét: "Họa sĩ Đào Minh Tri sử dụng sơn dầu, sơn mài, màu bột trên giấy, trút ra cảm xúc, để tìm một tiếng nói tạo hình cho riêng mình... ngân dài theo năm tháng".