Đau đầu với thất thoát lúa: Cần hiện đại quy trình sản xuất

Cần hỗ trợ nông dân

Việc đưa máy móc vào thu hoạch lúa ở ĐBSCL hiện chỉ đáp ứng khoảng 40% diện tích với khoảng 3.500 máy gặt xếp dãy và 5.000 máy gặt đập liên hợp. Vì vậy, hiện đại hóa thiết bị sau thu hoạch là vấn đề bức thiết. Tiến sĩ Nguyễn Lê Hưng - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm TP.Hồ Chí Minh, cho rằng: “Để tăng thu nhập của nông dân, chỉ còn cách là giảm thất thoát qua việc cải tiến thiết bị máy móc, tăng cường công tác khuyến nông…”.

Tập quán tồn trữ bằng bao ở khu vực ĐBSCL gây thất thoát lớn.

Tiến sĩ Phạm Văn Tấn - Phó Giám đốc Viện Cơ điện và Công nghệ sau thu hoạch cho rằng: “Hiện nay, việc tồn trữ sau thu hoạch chỉ có ở khu vực nhà nước và công ty tư nhân. Đối với công ty tư nhân đã xây dựng kho tồn trữ nhưng vẫn còn mất mát lớn về số lượng và chất lượng. Ở khu vực nhà nước cũng chỉ giải quyết được 1 phần của việc giảm tổn thất. Vì vậy cần ứng dụng công nghệ mới để thay đổi công nghệ sau thu hoạch. Nhà nước có thể hỗ trợ về công tác đào tạo, tập huấn, vốn… để các doanh nghiệp tư nhân cải tiến công nghệ cũ bằng việc xây dựng các kho chứa, nhà máy xay xát hiện đại…”.

Ông Nguyễn Văn Tranh - Phó Giám đốc Sở NNPTNT Cà Mau, góp ý: Nông dân cũng phải sử dụng giống tốt, có độ đồng đều cao, canh tác theo mô hình cánh đồng mẫu lớn để đưa công nghệ, máy móc hiện đại vào khâu thu hoạch. Đầu tư hợp lý công nghệ; thiết lập sân phơi, nhà kho, máy sấy lúa, phương tiện vận chuyển hiện đại; quan trọng hơn hết là nâng cao nhận thức cho nông dân về phòng, tránh những tổn thất trong sản xuất lúa gạo.

Bảo quản bằng xilô

Việc bảo quản lúa gạo bằng xilô được xem là giải pháp tối ưu giúp giảm thất thoát trong khâu tồn trữ. Ông Nguyễn Thể Hà - Công ty Cơ khí công nông nghiệp Bùi Văn Ngọ, cho rằng: “Công nghiệp hóa trong việc tồn trữ lúa gạo bằng xilô là khâu quan trọng trong chuỗi làm giảm thiệt hại sau thu hoạch và gia tăng chuỗi hình thành giá trị hạt gạo. Bởi khi đã công nghiệp hóa trong hệ thống xay xát ở quy mô từ 10 - 40 tấn/giờ thì việc công nghiệp hóa trong tồn trữ lúa gạo bằng xilô là bước phát triển tất yếu”.

Theo nhiều chuyên gia, tồn trữ lúa gạo bằng bao nên được thay thế bằng xilô là cần thiết nhưng phải thực hiện từng bước với phương châm thích nghi và hiệu quả. Bởi giá đầu tư cho mỗi xilô rất cao, từ 170.000-200.000USD (sức chứa 1.000 tấn).

Tồn trữ lúa gạo bằng xilô là rất cần thiết. Tuy nhiên, nếu như làm xilô tại nền đất yếu ở ĐBSCL phải xem xét chế độ mưa, mực nước trong mùa mưa lũ và các hệ thống phụ trợ cho xilô vận hành có hiệu quả.

Tiến sĩ Lê Văn Bảnh - Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL

Tiến sĩ Lê Văn Bảnh - Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL đánh giá: “Tồn trữ lúa gạo bằng xilô là rất cần thiết. Tuy nhiên, nếu như làm xilô tại nền đất yếu ở ĐBSCL phải xem xét chế độ mưa, mực nước trong mùa mưa lũ và các hệ thống phụ trợ cho xilô vận hành có hiệu quả”.

Còn tiến sĩ Tấn đề xuất: “Thị trường lúa gạo luôn biến động nên nhà nước cần có Quỹ Bình ổn giá. Khi doanh nghiệp đầu tư kho sấy, xilô bảo quản, xay xát thì nên tăng hạn ngạch cho họ. Để có khối lượng lúa lớn đồng nhất cùng 1 giống phải mở rộng đồng ruộng, nhân rộng cánh đồng mẫu từ 500-1.000ha để có lúa chứa đầy xilô 1.000-10.000 tấn. Nếu không có cánh đồng mẫu sẽ không vận hành được những xilô công suất lớn này”.

Để có thể sử dụng thành công xilô ở ĐBSCL thì cần có nhiều giải pháp đồng bộ như: Trang bị hệ thống sấy gắn liền, cải tiến chuỗi cung ứng, nhà nước có chính sách hỗ trợ, sắp xếp chuỗi công nghệ sau thu hoạch… Ngoài ra, cần phải thay đổi cả quy trình công nghệ sau thu hoạch lúa. Có như vậy, khu vực ĐBSCL mới chuyển đổi thành nền nông nghiệp hiện đại với lúa chất lượng cao và tăng lợi nhuận cho nông dân nhờ cây lúa.

Hoàng Mai