Người dân tộc kể chuyện sinh hoạt bằng... ảnh

Những bức ảnh... biết nói

Chị Hồ Thị Rổ, dân tộc Pa Kô ở thôn A Đăng, xã Tà Rụt, huyện Đăkrông, tỉnh Quảng Trị, trước đây chưa từng biết đến chiếc máy ảnh, nhưng khi tham gia vào dự án của iSEE, nhiều người đã gọi chị là "nhiếp ảnh gia" của thôn. Thông qua bức ảnh, chị kể về bà Kăn Ki, 50 tuổi, ở thôn A Đăng đang thổi chữa bệnh cho cháu Hồ Thiên Bảo, 3 tuổi, bị ngã chệch khớp tay. Chỉ 3 lần thổi, cháu Bảo đã khỏi bệnh. Chị Rổ bảo: Có một thời gian nhiều người cho rằng cách chữa bệnh này không hiệu quả, nhưng thực tế đã có nhiều người khỏi bệnh bằng cách chữa này.

Bức ảnh của chị Bàn Thị Dấn về nghề làm giấy ở Văn Chấn (Yên Bái).

Một bức ảnh khác của chị Bàn Thị Dấn ở Văn Chấn (Yên Bái) kể lại câu chuyện chân thực của chị Triệu Thị Phấy, 43 tuổi, ở thôn Nậm Chậu, xã Nậm Búng, huyện Văn Chấn đang làm giấy. Khung làm giấy được làm bằng gỗ, mặt khung căng vải. "Người Dao thường làm hai loại giấy: Một loại khổ giấy hết khung, một loại khổ giấy chỉ làm nửa khung. Cả thôn nhà nhiều có đến 30 khung làm giấy vừa làm để dùng trong gia đình, vừa để bán" - chị Dấn cho biết.

Cũng là bức ảnh kể về sinh hoạt của người Dao nhưng chị Triệu Thị Khé lại giới thiệu về sở thích ẩm thực: "Người Dao thích ăn bí đỏ. Bí đỏ không chỉ để làm thức ăn mà còn làm thuốc ho. Người Dao thường cho nước vào luộc hay nấu lẫn với lá bí. Hiện bí đỏ được đồng bào trồng rất nhiều".

Làm triển lãm

Sau một thời gian ngắn triển khai, hàng trăm bức ảnh của các tay máy không chuyên đã thu hút được sự quan tâm bằng chính những câu chuyện được kể lại sinh động trong ảnh. Trao đổi với NTNN, ông Lê Quang Bình - Viện trưởng Viện iSEE cho biết: "Hiện cơ hội để người dân tộc nói lên tiếng nói của mình không nhiều nên có nhiều nét văn hoá của họ đã bị hiểu sai.

Chương trình PhotoVoice có thể được hiểu là tiếng nói của hình ảnh, là sự pha trộn giữa lời nói của người dân và những hình ảnh do chính họ chụp. Đây là một phương pháp được thiết kế để trao quyền cho chính các chủ thể văn hoá, tạo cho họ cơ hội để kể những câu chuyện của mình và có tiếng nói của mình một cách sinh động nhất".

Nhận định về chương trình này, TS Lê Hải Đường -Phó Vụ trưởng Vụ Dân tộc (Văn phòng Quốc hội) cho biết: "Tôi đánh giá cao ý tưởng và mục đích mà những người tổ chức chương trình PhotoVoice đã đặt ra. Thực tế, nếu không có chương trình này, ít ai nghĩ rằng những đôi tay chai cứng chỉ biết cầm cày cuốc, cầm lưỡi hái… của đồng bào các dân tộc lại có thể chụp được những bức ảnh thật thú vị về cuộc sống đầy chân thực của họ như thế. Điều quan trọng hơn cả là thông qua những tấm ảnh, đồng bào đã tự hào kể lại những câu chuyện sinh hoạt đời thường của mình".

­ Thanh Xuân