Nữ anh hùng 7 lần được gặp Bác Hồ

Tôi quyết định rời Hà Nội vào A Lưới, Thừa Thiên - Huế. Mặc dù, từ thành phố Huế vào A Lưới quãng đường dài tới 100km, lại vào mùa mưa lũ, nhưng đã quyết là đi mà đã đi là đến…

Dùng súng trường bắn rơi máy bay Mỹ

Anh hùng Hồ Kan Lịch sinh năm 1943, trong gia đình có truyền thống yêu nước ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên - Huế. Bà có người chú ruột là Hồ Đức Vai (sinh năm 1940) và em trai là Hồ A Nun (sinh năm 1944) cả hai đều hoạt động cách mạng và có nhiều công lớn trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước và đều được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (AHLLVTND), (anh hùng Hồ A Nun, mới mất ngày 13/9/2023).

Bà đã sớm giác ngộ lý tưởng cách mạng, xung phong vào chiến trường khi tuổi đời còn trẻ. Năm 14 tuổi, bà theo chú ruột của minh là Hồ Đức Vai làm nhiệm vụ giao liên cho cơ sở cách mạng ở xã Thượng Ninh, vận chuyển hàng hóa cho bộ đội, từ đồng bằng lên vùng núi huyện A Lưới. Trong quá trình vận chuyển hàng hóa, không may, một hôm Kan Lịch bị địch bắt và giam ở Thừa Thiên - Huế suốt 3 tháng. Dù bị địch tra tấn dã man nhưng bà nhất quyết không khai. Do không khai thác được gì, chúng đành phải thả bà ra. Bà lại trở về quê nhà tiếp tục hoạt động.

Năm 1961, bà giữ chức vụ Đội trưởng đội du kích Hồng Bắc. Lúc đầu đội du kích được phân công làm nhiệm vụ canh gác và phục vụ cơm nước cho bộ đội. Bà Kan Lịch đã tranh thủ thời gian luyện tập quân sự và vận động chị em làm chông, bẫy, tham gia chiến đấu. Năm 1963, bà phụ trách một nhóm du kích 7 người bí mật đánh đồn A Lưới. Đội du kích đã lọt vào đồn rồi mà địch vẫn đang ngủ say. Mọi người bàn với nhau, sau khi tước hết vũ khí của địch thì bà sẽ hô to đánh thức địch dậy để anh em tiêu diệt. Đúng như kế hoạch, sau khi tịch thu hết vũ khí, đến lượt bà hành động, bà hô to: "Dậy đi các đồng chí ơi". Địch giật mình vùng dậy nhưng không còn vũ khí trong tay, tất cả nhanh chóng bị tiêu diệt.

Năm 1964, Mỹ - ngụy huy động nhiều cánh quân đổ bộ lên A Lưới để tổ chức các trận càn quét vào các điểm căn cứ. Bà được cấp trên giao nhiệm vụ chỉ huy 6 chị em du kích tập kích máy bay ở sân bay A Lưới.

Hôm đó, khoảng 9 giờ 30 sáng, có một máy bay từ Huế lên A Lưới. Trong tay bà cùng đồng đội chỉ có một khẩu súng trường thu được của quân Pháp trước đây. Sau 2 ngày tập trung theo dõi giữa đồi đầy cỏ săng, nắng nóng, máy bay Mỹ đã lọt vào vị trí phục kích, bà bình tĩnh ra lệnh cho du kích không được bắn ngay, mà phải chờ đúng thời cơ mới bắn. Khi máy bay vừa cất cánh, bà ngắm bắn đúng vào vị trí bình xăng. Chiếc máy bay bốc cháy rơi cách nơi xuất phát khoảng 1km, mấy chục tên lính và 1 đại tá Mỹ tử trận. Trước chiến công vang dội đó, bà trở thành một điển hình trong cuộc kháng chiến chống Mỹ và trở thành người đầu tiên dùng súng trường bắn rơi máy bay Mỹ trên chiến trường Tây Trường Sơn.

Vinh dự 7 lần được gặp Bác Hồ

Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, bà Hồ Kan Lịch đã lập được những thành tích xuất sắc trong chiến đấu, chỉ huy Đội du kích xã gồm 160 người, tham gia 49 trận đánh, bản thân bà đã bắn rơi một máy bay Mỹ, diệt 150 tên địch, thu giữ nhiều phương tiện, vũ khí của địch. Bên cạnh đó bà còn tích cực lao động sản xuất như trồng ngô, sắn và thường xuyên vận động nhân dân tham gia cách mạng.

Với những thành tích xuất sắc đó, tháng 7/1967, bà Kan Lịch được đi dự Đại hội Anh hùng chiến sĩ thi đua các lực lượng giải phóng quân miền Nam lần thứ 2 và được phong tặng danh hiệu AHLLVTND. Bà là nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang đầu tiên của dân tộc Pa Kô.

Tháng 5/1968, bà Kan Lịch được Quân khu Trị Thiên đưa ra Hà Nội gặp Bác Hồ, được Bác Hồ tặng một chiếc radio cùng một cây bút. Mãi đến nay bà nhớ như in lời căn dặn của Bác: "Làm anh hùng đã khó nhưng giữ được danh hiệu anh hùng càng khó. Cháu luôn phải phấn đấu để xứng đáng với danh hiệu đó và làm gương cho bà con noi theo. Cháu nên học tập, để sau này còn giúp đỡ bà con...".

Bà vinh dự được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh 7 lần trong đó có 4 lần được ăn cơm với Người tại Phủ Chủ tịch. Để nhớ ơn đến vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, Kan Lịch lấy họ Hồ để làm họ của mình.

Trò chuyện với tác giả, bà Lan Kịch cho biết, một lần gặp gỡ, Bác Hồ không những căn dặn bà việc chung mà còn cả việc riêng của bà nữa. Sau khi Bác tặng bà bút viết và radio, Bác bảo: "Cháu hãy viết thư ngay cho chú Lích (tức Hồ Văn Chiến, người yêu và sau này là chồng của bà Kan Lịch), báo cho chú ấy và gia đình biết đã ra đây được gặp Bác, ăn cơm với Bác. Đã hứa với ai thì cháu phải chung thủy, giữ lời hứa cho trọn vẹn".

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, bà trở về A Lưới tham gia Ban chỉ huy quân sự của huyện, dù ở cương vị nào bà cũng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Nghỉ hưu, trở về với cuộc sống đời thường, bà vẫn xứng đáng là con người gái Pa Kô tiêu biểu của núi rừng Trường Sơn. Hằng ngày bà tích cực vận động bà con lên nương làm rẫy, tăng gia sản xuất, đẩy lùi đói nghèo và lạc hậu.

Hiện nay trong căn nhà nhỏ vừa xây xong, cạnh đường Hồ Chí Minh của gia đình nữ AHLLVTND Hồ Kan Lịch, bàn thờ Bác Hồ được đặt ở vị trí trang trọng nhất, tết nguyên đán nào ông bà cũng làm mâm cơm cúng Bác, mời Bác về ăn cơm với gia đình. Hiện tại các con của ông bà Kan Lịch, đều đã trưởng thành, hai người con ruột đã có gia đình riêng, người con gái lớn là Hồ Thị Kim Thắng, làm Chủ tịch Hội liên hiệp Phụ nữ thị trấn A Lưới, con trai Hồ Xuân Lợi làm Phó Trưởng công an thị trấn A Lưới, còn chín người con nuôi (3 gái 6 trai) cũng đã trưởng thành, đều tách ra ở riêng. Chồng bà, ông Hồ Văn Chiến là sĩ quan quân đội nghỉ hưu theo chế độ.