Tổng thống Philippines thăm Việt Nam: Củng cố quan hệ đối tác chiến lược hai nước

Trả lời phỏng vấn báo chí trước chuyến thăm, Đại sứ Philippines tại Việt Nam Meynardo Los Banos Montealegre cho biết: Chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên của Tổng thống Philippines Marcos Jr. Tới Việt Nam là một cột mốc trong quan hệ song phương Phillipines-Việt Nam và sẽ đóng góp vào việc làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa hai nước.

Đại sứ nói rằng chuyến thăm lần này sẽ giúp gắn bó mật thiết hơn nữa mối quan hệ giữa Tổng thống với các nhà lãnh đạo cấp cao nhất của Việt Nam, đồng thời có ý nghĩa rất quan trọng trong việc thúc đẩy mối quan hệ hữu nghị và đối tác giữa hai nước, mà cha của Tổng thống - tức cựu Tổng thống Ferrdinan Marcos cha đã góp phần thiết lập mối quan hệ song phương ngày 12/7/1976.

Trong chuyến thăm, Tổng thống Marcos sẽ được tiếp đón với các nghi lễ đối ngoại cao quý và trọng thị nhất, trước khi có các cuộc làm việc quan trọng với các lãnh đạo cấp cao Việt Nam. Tổng thống Marcos dự kiến cũng sẽ tham dự chương trình kết nối doanh nghiệp, tham dự hoạt động văn hóa, hai bên dự kiến trao đổi các văn bản, thoả thuận về hợp tác chính trị - kinh tế - văn hóa.

Chuyến thăm sẽ góp phần củng cố quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước, mang lại lợi ích thực chất cho nhân dân hai nước, đóng góp quan trọng vào việc tăng cường đoàn kết ASEAN và vai trò trung tâm của ASEAN, tạo dựng và giữ gìn môi trường hoà bình, ổn định, hợp tác cùng phát triển tại khu vực cũng như trên thế giới.

Tiếp đó, Việt Nam và Philippines ký Tuyên bố chung thiết lập quan hệ đối tác chiến lược ngày 17/11/2015 và ký Chương trình Hành động triển khai quan hệ đối tác chiến lược giai đoạn 2019 - 2024 vào tháng 3/2019. Việt Nam là Đối tác chiến lược duy nhất của Philippines trong ASEAN và hai nước chia sẻ nhiều điểm tương đồng cũng như lợi ích chiến lược tại khu vực. 

Hai bên thường xuyên trao đổi các đoàn cấp cao. Nhiều vị đứng đầu Nhà nước, Chính phủ của Việt Nam đã tới thăm Philippines và các Tổng thống Philippines cũng tới thăm Việt Nam, ngoài ra là các trao đổi đoàn ở cấp bộ trưởng.

Thời gian qua, hai bên đã tích cực triển khai các cơ chế hợp tác song phương, gần nhất là tổ chức thành công Kỳ họp lần thứ 10 Ủy ban hỗn hợp cấp Bộ trưởng Ngoại giao về Hợp tác song phương (Hà Nội, 01-02/8/2023). Trong các vấn đề khu vực và quốc tế, hai bên thường xuyên phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại nhiều diễn đàn, tổ chức quốc tế quan trọng như LHQ, ASEAN…. Trong vấn đề Biển Đông, hai nước có nhiều điểm tương đồng về lập trường.

Về kinh tế, kim ngạch thương mại song phương tăng từ 2,9 tỷ USD năm 2012 lên 7,8 tỷ USD năm 2022; đến hết tháng 11/2023, tổng kim ngạch thương mại hai chiều đã đạt 7,1 tỷ USD. Philippines là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam với lượng xuất khẩu đạt 2,63 triệu tấn trong 11 tháng đầu năm 2023, tương ứng 1,41 tỷ USD. Philippines có 92 dự án đầu tư tại Việt Nam, tổng vốn đăng ký 608 triệu USD, đứng thứ 31/143. Việt Nam có 05 dự án đầu tư sang Philippines với tổng vốn gần 4 triệu USD. Hiện Philippines là đối tác thương mại lớn thứ 16 của Việt Nam trên thế giới và thứ 6 trong ASEAN.

Về quốc phòng - an ninh, hai bên tích cực triển khai các thỏa thuận, cơ chế đã ký kết; nhất trí sẽ mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực công nghiệp quốc phòng, hậu cần, quân y, tìm kiếm cứu nạn, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai, phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, chống khủng bố… đồng thời đẩy nhanh đàm phán và ký kết Bản ghi nhớ về Hỗ trợ hậu cần song phương, các Hiệp định về dẫn độ và chuyển giao người bị kết án phạt tù.

Hợp tác biển và đại dương là lĩnh vực quan trọng giữa hai nước. Hai bên có cơ chế Nhóm công tác chung về Biển và Đại dương, họp thường kỳ hàng năm và được nâng cấp thành Uỷ ban Hỗn hợp về Biển và Đại dương cấp Thứ trưởng Ngoại giao (02/2012). Về hợp tác hàng hải: Hai bên đang thúc đẩy đàm phán Hiệp định Vận tải thương mại nhằm thay thế Hiệp định Vận tải biển Việt Nam - Philippines ký 02/1992; đồng thời tích cực triển khai Thỏa thuận song phương về Tìm kiếm cứu nạn trên biển (ký 10/2010) và có hiệu lực từ 12/2012.

Về giáo dục đào tạo, ngoài MOU về hợp tác học thuật (10/2010) mà hai bên đang tích cực triển khai, hai bên cũng đang thúc đẩy ký kết MOA về Hợp tác giáo dục. Hiện có gần 40 sinh viên Philippines đang theo học tại Đại học Thái Nguyên. Về văn hóa - du lịch, hai bên đang hoàn tất đàm phán Chương trình hợp tác văn hóa giai đoạn 2024 – 2028 và trao đổi về Chương trình triển khai Thỏa thuận Hợp tác về Du lịch giữa Bộ Du lịch Philippines và Bộ VHTTDL Việt Nam giai đoạn 2024 – 2028. Lượng khách du lịch hai chiều đã phục hồi tốt sau giai đoạn bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Năm 2022 ta đã đón 49.266 lượt khách Philippines; Philippines đón 25.907 lượt khách Việt Nam. Trong 09 tháng đầu năm 2023, Việt Nam đón gần 130.000 lượt khách Philippines; Philippines đón gần 52.000 lượt khách từ Việt Nam, đã tương đương như mức cùng kỳ năm 2019.

Về hợp tác lao động, theo Chương trình Hành động triển khai quan hệ đối tác chiến lược giai đoạn 2019 - 2024, hai nước dự kiến “phối hợp để sớm ký kết Thỏa thuận Hợp tác Lao động”. Tuy nhiên, do đại dịch Covid-19 nên các cơ quan quản lý lao động hai nước vẫn chưa thể tổ chức đàm phán, ký kết Thỏa thuận Hợp tác Lao động.

Về hợp tác nông - ngư nghiệp, thủy sản: Từ 1964-2009, Viện Nghiên cứu lúa quốc tế (IRRI) ở Philippines đã đào tạo cho Việt Nam 254 nhà khoa học, trong đó có 55 thạc sỹ, 29 tiến sỹ. Tháng 6/2010, hai bên ký Thỏa thuận về Hợp tác Thủy sản để triển khai các hợp tác cụ thể về thuỷ sản và thành lập Ủy ban Hợp tác Nghề cá. Hai bên đang nghiên cứu hình thành Hiệp định liên Chính phủ về Hợp tác gạo với thời hạn 5 năm nhằm hỗ trợ nhau bảo đảm an ninh lương thực. Tại Kỳ họp Ủy ban hỗn hợp về Hợp tác song phương vừa qua (8/2023), hai bên đã thống nhất triển khai một Thỏa thuận mới về thiết lập đường dây nóng xử lý vấn đề đánh bắt cá trái phép và hỗ trợ ngư dân.

Về hợp tác giữa các địa phương được coi là lĩnh vực còn nhiều tiềm năng hợp tác. Hiện mới chỉ có tỉnh Hà Giang và tỉnh Benguet đã ký MOU thiết lập quan hệ hữu nghị (11/2018). Nhân chuyến thăm Philippines tháng 11/2022 của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Thống đốc tỉnh Davao Oriental có bày tỏ mong muốn thiết lập quan hệ kết nghĩa với tỉnh Hậu Giang.

Cộng đồng Việt Nam tại Philippines: hiện có khoảng 30.000 người Việt lao động tại Philippines và có khoảng 700 sinh viên đang theo học tại Philippines.

Đánh giá về vị thế hiện nay của Việt Nam trong khu vực, Đại sứ Meynardo Los Banos Montealegre nói: Việt Nam đã có nhiều đóng góp cho khu vực. Phillipines đánh giá cao những thành tựu kinh tế to lớn mà Việt Nam đạt được trong năm 2023, bất chấp rất nhiều thách thức trong nền kinh tế toàn cầu. Đồng thời, thông qua trường phái ngoại giao mang bản sắc cây tre Việt Nam, Việt Nam đã duy trì được quan hệ ngoại giao vững chắc cả ở cấp độ song phương, khu vực và quốc tế. Tất cả những điều đó góp phần khẳng định vai trò, bảo vệ lợi ích của Việt Nam trong khu vực.