Trung Quốc từ chối Tổng thống Ukraine Zelensky

Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã bác bỏ yêu cầu của Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky về một cuộc họp tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ở Davos trong tuần này, Politico đưa tin hôm thứ Tư 17/1. Vài ngày trước đó, quan chức Ukraine Andrey Yermak đã nói rằng các cuộc đàm phán với Trung Quốc là điều cần thiết để thúc đẩy "kế hoạch hòa bình" gây tranh cãi của Kiev.

Một quan chức cấp cao của Mỹ nói với trang tin Politico rằng "Bắc Kinh đã từ chối yêu cầu gặp mặt của Kiev vào một thời điểm nào đó trong chuyến thăm Thụy Sĩ chung của họ", trong khi một quan chức Mỹ khác nói rằng Trung Quốc đã loại trừ bất kỳ "cuộc gặp gỡ ngoại giao" nào với Ukraine theo đề nghị của Nga. 

"Quyết định của Trung Quốc không gặp mặt người Ukraine có vẻ là cố ý chứ không phải do vấn đề về lịch trình" - Politico viết. 

Song một quan chức Ukraine tuyên bố rằng không có kế hoạch nào cho cuộc gặp nào giữa ông Lý Cường và ông Zelensky, trong khi chính phủ Trung Quốc từ chối bình luận.

Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky cũng đã tỏ thái độ về thông tin ông bị Trung Quốc từ chối gặp mặt. Ông tuyên bố hôm 17/1 rằng ông thực sự không tìm cách gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường tại WEF Davos. Ông Zelensky nói: "Có một Thủ tướng Trung Quốc – vậy thì thủ tướng của chúng tôi sẽ gặp ông ấy. Tôi rất mong được gặp nhà lãnh đạo Trung Quốc. Theo như tôi biết, [ở Trung Quốc] ông Tập Cận Bình đưa ra quyết định, và ở Ukraine, tôi đưa ra quyết định. Tôi không cần bất kỳ cuộc đối thoại nào; Tôi cần những quyết định quan trọng từ những nhà lãnh đạo đưa ra những quyết định này".

Theo trang Politico, một quan chức cấp cao của Liên minh châu Âu cho biết khối đã kêu gọi Trung Quốc nối lại liên lạc trực tiếp với Zelensky, đồng thời lưu ý rằng cuộc gặp với ông Lý ở Thụy Sĩ sẽ là một bước đi tích cực.

Tin tức về sự lạnh nhạt rõ ràng là một trở ngại đối với Zelensky, sau khi các phái viên từ 83 quốc gia tập trung tại khu nghỉ dưỡng Alpine hôm 14/1 để thảo luận về đề xuất 10 điểm của Kiev nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine. Trung Quốc đã không cử đại diện tham dự và cuộc đàm phán kết thúc mà không đưa ra thông cáo chung.

Phát biểu với các phóng viên sau khi cuộc thảo luận kết thúc, Andrey Yermak, người đứng đầu văn phòng tổng thống Ukraine, nói rằng Kiev sẽ "tìm cách hợp tác với Trung Quốc" về 'kế hoạch hòa bình', trước khi gợi ý rằng ông Zelensky và ông Lý Cường sẽ gặp nhau khi hội nghị thượng đỉnh thường niên của WEF bắt đầu vào ngày hôm sau.

Hai nhà lãnh đạo có "nhiều cơ hội" để nói chuyện trong tuần này, Politico lưu ý. Tuy nhiên, ông Zelensky đã quay trở lại Ukraine hôm 16/1 sau khi đưa ra lời chỉ trích chống lại Nga và yêu cầu phương Tây viện trợ thêm vũ khí và đạn dược, còn ông Lý Cường tập trung phát biểu tại WEF về các vấn đề kinh tế, coi Trung Quốc là điểm đến sinh lợi cho đầu tư nước ngoài.

'Kế hoạch hòa bình' của Zelensky đề xuất Nga trả tiền bồi thường, giao nộp các quan chức của mình để đối mặt với các tòa án tội ác chiến tranh và khôi phục biên giới năm 1991 của Ukraine. Điện Kremlin đã bác bỏ nó vì cho rằng nó "vô lý", và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov hồi tháng trước đã gọi nó là một chiêu trò quảng cáo và "một sự tưởng tượng".

Ngoại trưởng Thụy Sĩ Ignazio Cassis, người chủ trì cuộc thảo luận hôm 14/1, cũng nói rằng "sẽ phải có sự tham gia của Nga" để bất kỳ cuộc đàm phán nào có thể thành công trong việc chấm dứt xung đột, đồng thời nhấn mạnh rằng "sẽ không có hòa bình nếu không có lời nói của Nga".

Trung Quốc đã đưa ra lộ trình hòa bình 12 điểm của riêng mình vào đầu năm ngoái, kêu gọi ngừng bắn, đàm phán hòa bình, từ bỏ "tâm lý Chiến tranh Lạnh" và chấm dứt các lệnh trừng phạt, đồng thời thúc đẩy ổn định kinh tế toàn cầu và chuỗi cung ứng quốc tế. Lộ trình này được Moscow hoan nghênh nhưng lại không được Kiev đón nhận và nhanh chóng bị Mỹ và các đồng minh bác bỏ.

Cả hai nước đã tiến hành một số hoạt động ngoại giao kể từ khi chiến sự bùng phát. Tổng thống Zelenskyy và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã nói chuyện qua điện thoại vào tháng 4 năm ngoái và đặc phái viên Ukraine của Trung Quốc đã tới Kiev vào tháng sau. Kể từ đó, mối quan hệ trở nên ít mang tính cá nhân hơn nhiều, mặc dù Ukraine vẫn duy trì hy vọng cả hai bên có thể bắt đầu lại các cuộc đàm phán.