Vì sao ông Nguyễn Đức Tồn 2 lần bị bác hồ sơ đề nghị phong Giáo sư?

Sau khi Dân Việt phản ánh về vụ việc vụ việc Giáo sư Nguyễn Đức Tồn - nguyên Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học bị tố đạo văn của nhiều người, đã có nhiều chuyên gia lên tiếng đồng tình. 

Gần đây nhất, GS.TS Nguyễn Văn Lợi - nguyên Phó Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học, nguyên Thư ký Hội đồng chức danh ngành Ngôn ngữ học nhiệm kỳ 2000 - 2007 đã gửi ý kiến đến Dân Việt giải thích vì sao ông Nguyễn Đức Tồn từng bị bác hồ sơ xét công nhận chức danh Giáo sư.

Dưới đây là bài viết của GS.TS Nguyễn Văn Lợi gửi đến Dân Việt:

3 lần "vượt ải" bị tố đạo văn để được phong Giáo sư

Từ năm 1995 - 2005 tôi tham gia lãnh đạo Viện trong tư cách Phó Viện trưởng, phụ trách khoa học.Từ năm 1996 đến năm 2007, tôi nhiều lần tham gia Hội đồng xét phong chức danh (Học hàm) Giáo sư cấp Cơ sở và cấp Chuyên ngành. Ở HĐ cấp Cơ sở (Viện Ngôn ngữ học), năm 1996, tôi là Ủy viên Hội đồng, năm 2002 là Chủ tịch Hội đồng. Ở HĐ Chuyên ngành Ngôn ngữ học, từ năm 1996 - 2000 tôi là Ủy viên Hội đồng; nhiệm kỳ 2000 - 2007, tôi là Thư kí HĐ.

Ông Nguyễn Đức Tồn là cán bộ Viện Ngôn ngữ học, những lần ông Tồn nộp hồ sơ xin xét phong Phó Giáo sư và Giáo sư ở HĐ cơ sở Viện Ngôn ngữ học và HĐ chuyên ngành Ngôn ngữ học, tôi, trong tư cách khác nhau ở các HĐ, đã xem xét các hồ sơ của ông Tồn. 

Năm 1996, Ông Nguyễn Đức Tồn xin được xét phong học hàm Phó giáo sư ở Hội đồng Cơ sở Viện Ngôn ngữ học và Hội đồng Chuyên ngành. Hội đồng các cấp không phát hiện trong hồ sơ của ứng viên Nguyễn Đức Tồn các trường hợp nghi đạo văn (trong hồ sơ chưa có các sách “Những vấn đề dạy và học trong nhà trường, Phương pháp dạy và học tiếng Việt ở bậc trung học cơ sở” và sách “Tìm hiểu đặc trưng văn hóa - dân tộc của ngôn ngữ và tư duy ở người Việt (Trong sự so sánh với những dân tộc khác”). Do vậy, ứng viên được HĐ các cấp bỏ phiếu tán thành đủ tiêu chuẩn phong Phó giáo sư. 

Nội dung sách của Giáo sư Nguyễn Đức Tồn có nhiều trang giống như luận án của nghiên cứu sinh do chính ông hướng dẫn trước đó 6 năm

Năm 2002, ông Nguyễn Đức Tồn nộp hồ sơ xin phong Giáo sư ở Hội đồng cấp cơ sở Viện Ngôn ngữ học. HĐ đã phát hiện những điều bất minh, khuất tất trong hồ sơ của ứng viên này.Theo quy định của Hội đồng cấp Nhà nước, sách chuyên khảo - một tiêu chuẩn “cứng” minh chứng về thành tích nghiên cứu khoa học cho ứng viên, phải được xuất bản trước khi nộp hồ sơ.

Tuy nhiên, trong hồ sơ của ông Nguyễn Đức Tồn, sách “Tìm hiểu đặc trưng văn hóa - dân tộc của ngôn ngữ và tư duy ở người Việt (Trong sự so sánh với những dân tộc khác)” như một tiêu chuẩn cứng để xét phong Giáo sư, trên thực tế, chưa được xuất bản.

Trụ sở Viện ngôn ngữ học trên phố Kim Mã Thượng

Kết luận này của Hội đồng căn cứ vào công văn của Cục Xuất bản. Đồng thời, Hội đồng cũng phát hiện trong các sách mà ứng viên đưa ra làm bằng chứng thành tích đào tạo và nghiên cứu khoa học có nhiều chỗ nghi được sao chép của người khác.

Trong sách “Những vấn đề dạy và học trong nhà trường, Phương pháp dạy và học tiếng Việt ở bậc trung học cơ sở”, (NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, tháng 5.2001) có nhiều đoạn sao chép từ bài báo: “Dạy từ láy cho học sinh trung học cơ sở” của Thạc sĩ Nguyễn Thị Thanh Hà đã đăng trên Tạp chí Ngôn ngữ số 2 năm 2001.

Tin liên quan

Giáo sư ngôn ngữ học bị tố “đạo văn”

Còn trong sách “Tìm hiểu đặc trưng văn hóa – dân tộc của ngôn ngữ và tư duy ở người Việt (Trong sự so sánh với những dân tộc khác)” (NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2002), có nhiều trang chép nguyên xi từ luận án Phó tiến sĩ: “Đặc điểm trường từ vựng ngữ nghĩa tên gọi động vật” của Nguyễn Thúy Khanh, bảo vệ cách đó 6 năm (năm 1996) tại cơ sở đào tạo Viện Ngôn ngữ học.

Trong sách trên của ứng viên Nguyễn Đức Tồn, cũng có hàng chục trang chép  gần như nguyên vẹn từ luận văn tốt nghiệp đại học chuyên ngành Ngôn ngữ học, đã bảo vệ cách đó 7 năm: “Đặc điểm định danh và ngữ nghĩa trường từ vựng tên gọi thực vật trong tiếng Việt” của Cao Thị Thu, sinh viên K36 (1991-1995) Khoa Ngôn ngữ học, trường đại học KHXH&NV Hà Nội.

Do đó, Hội đồng cơ sở đã bỏ phiếu bác bỏ hồ sơ xin phong Giáo sư của ứng viên Nguyễn Đức Tồn.

Năm 2006, ông Nguyễn Đức Tồn lần thứ 2 nộp hồ sơ xin phong Giáo sư. Ông Tồn nộp hồ sơ xin xét phong ở Hội đồng cơ sở Khoa Ngôn ngữ học, trường đại học KHXH&NV Hà Nội. Một số cán bộ Viện Ngôn ngữ học đã có đơn gửi Hội đồng Cơ sở tố cáo việc ông Tồn đạo văn trong các sách của ứng viên Nguyễn Đức Tồn.

Ở Hội đồng Cơ sở (Khoa Ngôn ngữ học trường ĐH KHXH&NV Hà Nội), ứng viên này đủ số phiếu tán thành và hồ sơ được chuyển lên Hội đồng chuyên ngành Ngôn ngữ học.Tại Hội đồng chuyên ngành Ngôn ngữ học, các thành viên đã thảo luận kĩ về những chỗ nghi ngờ đạo văn trong hồ sơ ứng viên này.

Sau đó, Hội đồng đã bỏ phiếu, kết quả ứng viên Nguyễn Đức Tồn không đủ số phiếu đồng ý phong chức danh Giáo sư. Cuối năm 2006, công luận đã có những bài viết phơi bày và lên án việc đạo văn của ông Nguyễn Đức Tồn.

Sau đó, năm 2007 Hội đồng chức danh Giáo sư chuyên ngành Ngôn ngữ học mới được thành lập, tôi và một số thành viên khác không tham gia. Năm 2008, ông Nguyễn Đức Tồn lần thứ ba nộp hồ sơ xin xét phong chức danh Giao sư. Lần này, ứng viên Nguyễn Đức Tồn được thông qua ở các vòng xét phong ở cả 3 Hội đồng cấp cơ sở, cấp chuyên ngành và cấp Nhà nước.  

Ai sai người đó chịu trách nhiệm

Việc sao chép các bài báo, luận văn, luận án của người khác trong những sách được xem như các minh chứng cho thành tích đào tạo (sách coi là giáo trình giảng dạy trên đại học - tiêu chuẩn cứng để được phong GS) và nghiên cứu khoa học (Sách coi là chuyên khảo khoa học - tiêu chuẩn cứng để được phong GS) của ông Tồn là rõ ràng và nghiêm trọng.

Vấn đề này đã được thảo luận, phê phán trong hàng chục cuộc họp của Viện, của Chi Bộ Viện Ngôn ngữ học giai đoạn 2002 - 2006. Hội đồng xét phong Giáo sư cơ sở Viện Ngôn ngữ học đã cử người thẩm định, so sánh đối chiếu các sách của ông Tồn với các bài báo và luận văn luận án mà đương sự sao chép.

Tin liên quan

Vụ Giáo sư "đạo văn": Hội đồng chức danh Giáo sư cần xem xét lại

Sau đó, ông Tồn được phong GS năm 2008, qua 3 Hội đồng cấp cơ sở, chuyên ngành, nhà nước. Tôi không tham gia các Hội đồng này, do vậy, tôi không trả lời được câu hỏi vì sao ứng viên đạo văn (Hội đồng các năm trước đã phát hiện, công luận đã phơi bày và lên án), nhưng vẫn được xét phong Giáo sư. Thiết nghĩ, cá nhân, tổ chức nào làm sai, phải chịu trách nhiệm.

Đạo đức người làm khoa học ở đâu?

Tôi có nhiều năm làm việc ở Viện Ngôn ngữ cùng với ông Tồn và chị Nguyễn Thúy Khanh.  Tôi đã nhiều lần đọc luận án của chị Khanh do ông Tồn hướng dẫn. Luận án đề cập đến vấn đề “Đặc điểm trường từ vựng ngữ nghĩa tên gọi động vật” dựa trên tư liệu tiếng Việt.

Có thể, trong quá trình hướng dẫn NCS Khanh, ông Tồn đã dịch cho nghiên cứu sinh phần cơ sở lí thuyết, còn phần tư liệu và nội dung miêu tả “Đặc điểm trường từ vựng ngữ nghĩa tên gọi động vật” trong tiếng Việt, là công sức nghiên cứu của chị Khanh (Khi làm luận án, chị Khanh làm việc hơn 30 năm ở Phòng từ điển tiếng Việt; là một trong các tác giả của Từ điển tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên).

Cần phải khẳng định rằng, luận án của nghiên cứu sinh Khanh không phải hoàn toàn được sao chép từ luận án Phó tiến sĩ bảo vệ ở Nga của ông Tồn.  

Trong khi đó, sách của ông Tồn sao chép nguyên xi từ dấu chấm, dấu phẩy trong luận án của chị Nguyễn Thúy Khanh. Trong luận án của chị Khanh, ít nhất các tư liệu và nội dung miêu tả “Đặc điểm trường từ vựng ngữ nghĩa tên gọi động vật” trong tiếng Việt thuộc bản quyền của tác giả luận án; ông Tồn sao chép luận án của Chị Khanh tức là đã vi phạm bản quyền của tác giả, là đạo văn, vi phạm đạo đức của người làm khoa học.

Hơn nữa, một trong các tiêu chuẩn cứng để được phong Phó Giáo sư là ứng viên phải hướng dẫn thành công NCS Phó Tiến sĩ. Trường hợp nghiên cứu sinh Nguyễn Thúy Khanh bảo vệ thành công luận án Phó Tiến sĩ là thành tích đào tạo, để ông Tồn được phong Phó Giáo sư (năm 1996).

Khi nghiên cứu sinh Nguyễn Thúy Khanh bảo vệ luận án, tại sao trong bản nhận xét của người hướng dẫn trước HĐ chấm LA, ông Tồn vẫn cam kết, khẳng định tinh thần thái độ học tập nghiêm túc, chủ động của nghiên cứu sinh. Sau này ông Tồn nói nghiên cứu sinh chép của mình.

Nếu đúng vậy, tức là ông Tồn đã lừa dối Hội đồng các cấp và Bộ Giáo dục (cơ quan cấp bằng Phó Tiến sĩ cho nghiên cứu sinh). Và như vậy phải xem xét lại việc phong chức danh Phó Giáo sư của ông Tồn do vi phạm đạo đức nhà giáo, lừa dối Hội đồng chấm luận án và Bộ Giáo dục.