Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo, doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì?

Giá gạo Việt Nam "lập đỉnh"

Việt Nam đang có nhiều cơ hội xuất khẩu gạo với giá cao khi sản lượng gạo của Ấn Độ và Thái Lan bị ảnh hưởng vì hiện tượng El Nino, khiến năng suất giảm. Trong khi đó, chiến sự Nga và Ukraine vẫn không ngừng leo thang, khiến nhu cầu dự trữ lương thực trên toàn cầu tăng. 

Minh chứng là thời gian qua, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam đều nhận được nhiều đơn hàng mua gạo từ Indonesia, Hàn Quốc, Philippines... Thậm chí có doanh nghiệp đã "vét" sạch hàng gạo tồn kho để bán cho khách hàng. 

Chiều 14/7, trao đổi với PV Dân Việt, ông Nguyễn Văn Thành- Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất- Thương mại Phước Thành IV (huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long) cho biết, giá gạo thời gian qua tăng vọt do nguồn cung bị ảnh hưởng. Các quốc gia lo sợ hạn hán, cộng với lạm phát nên mua gạo tích trữ đảm bảo an ninh lương thực, điển hình là Ấn Độ đang xem xét cấm xuất khẩu gạo nguyên liệu để giữ giá gạo nội địa ổn định. 

"Năm ngoái Ấn Độ cũng làm vậy nhằm đảm bảo an ninh lương thực trong nước. Điều đó đã kéo theo giá gạo trên thị trường thế giới tăng mạnh, trong đó có giá gạo của Việt Nam", ông Thành cho hay. 

Tuy nhiên, ông Thành cho rằng, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo nên cẩn trọng khi kí kết hợp đồng trước tình hình giá gạo có nhiều biến động, trong đó các hợp đồng cũ còn lại đã kí từ trước đây giá sẽ không cao lắm, nhưng để đảm bảo uy tín, doanh nghiệp vẫn cần đảm bảo cung ứng cho khách hàng. 

"Không phải cứ thấy bán được mà bất chấp mua gạo nguyên liệu mà không đảm bảo chất lượng. Thêm vào đó, nếu kí kết hợp đồng bán gạo với giá cao, mà trong kho không có gạo thì rất rủi ro, nếu có biến cố xảy ra thì sẽ ảnh hưởng tới uy tín của doanh nghiệp nói riêng, hạt gạo Việt Nam nói chung" - ông Thành phân tích. 

Ông Thành cũng cho hay: Ngoài thị trường truyền thống, ví dụ như Philippines mỗi năm mua của nước ta từ 2,3-3 triệu tấn gạo, gần đây các doanh nghiệp cũng nhận được nhiều hợp đồng từ Trung Quốc, Indonesia. Một số quốc gia ở Nam Phi đang quay trở lại mua gạo Việt, đã làm cho giá gạo Việt Nam tăng nhanh. 

"Giá gạo tăng cao, đương nhiên nông dân rất vui mừng vì bà con cũng sẽ được hưởng lợi, giá lúa sẽ tăng theo. Tuy nhiên, ở góc độ vĩ mô, việc điều hành chính sách xuất khẩu gạo cũng cần được tính toán, xem xét cẩn trọng, để vừa chớp thời cơ, nhưng cũng đảm bảo an ninh lương thực trong nước. Làm sao không làm ảnh hưởng nhiều tới giá gạo trong nước, ảnh hưởng tới chi tiêu của người dân trong bối cảnh lạm phát như hiện nay" - ông Thành nói.  

Cũng theo ông Thành, là doanh nghiệp đã có hơn 30 năm hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu gạo ở Việt Nam, khi giá gạo tăng nóng, thì doanh nghiệp nên chậm lại để phân tích thị trường, đảm bảo nguồn hàng, chất lượng. Về phía Công ty TNHH Sản xuất- Thương mại Phước Thành IV, thường chuẩn bị kế hoạch xuất khẩu từ đầu năm, thu gom lúa gạo để tích trữ trong kho nhằm chủ động kế hoạch xuất khẩu.

"Thậm chí ngay cả khi giá gạo tăng cao, chúng tôi cũng không tìm cách gia tăng đơn hàng xuất khẩu bằng mọi giá vì muốn giữ uy tín đã bao năm gây dựng. Với tình hình này, giá gạo Việt Nam cuối năm 2023 đến năm 2024 có thể sẽ lập kỷ lục mới về giá xuất khẩu. Tuy nhiên, việc tăng giá như thế nào còn ảnh hưởng bởi chính sách điều hành của các quốc gia xuất khẩu gạo lớn trên thế giới, cụ thể như Ấn Độ gần đây" - ông Thành nhận định.

Do đó, vị này khuyến cáo các doanh nghiệp nên cân nhắc trước khi ký hợp đồng để đảm bảo có giá tốt nhất. Phải đảm bảo lượng gạo nhất định trong kho trước khi ký hợp đồng. Nếu không sẽ rơi vào tình trạng ký hợp đồng xuất khẩu bán giá thấp nhưng phải thu mua lúa với giá quá cao.

Thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, 6 tháng đầu năm nay nước ta xuất khẩu 4,24 triệu tấn gạo, thu về 2,26 tỷ USD, tăng 21,3% về lượng và tăng 32,2% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Giá gạo xuất khẩu bình quân 6 tháng đầu năm 2023 ước đạt 539 USD/tấn, tăng 10,2% so với cùng kỳ năm 2022. Đây cũng là mức giá xuất khẩu cao nhất 10 năm qua của hạt gạo Việt.

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Như Cường – Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) cho biết, giá gạo xuất khẩu bình quân đang tăng cao bởi ảnh hưởng cung cầu trên thị trường thế giới. Đặc biệt là những năm gần đây, chất lượng gạo Việt được cải thiện nên giá bán thường cao hơn so với các nước như Ấn Độ hay Thái Lan.

Về thông tin Ấn Độ xem xét cấm xuất khẩu gạo, theo ông Cường, nếu lệnh cấm này được thực hiện, giá gạo trên toàn cầu sẽ tăng đột biến. Vì Ấn Độ là quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, trong khi giá gạo phụ thuộc rất lớn vào nguồn cung. Cung khan hiếm sẽ đẩy giá gạo lên cao, vấn đề này đã từng xảy ra thời điểm năm 2008. 

Đại diện Cục Trồng trọt cho biết, ngoài lượng gạo phục vụ thị trường trong nước, năm nay Việt Nam có thể xuất khẩu ít nhất 7,2 triệu tấn gạo. Trong kế hoạch sản xuất cả năm 2023, tổng diện tích gieo trồng lúa của nước ta ước đạt 7,1 triệu ha, sản lượng dự kiến đạt 43,11 triệu tấn, tăng 0,4 triệu tấn so với năm 2022.