Cúng Đổ đầu ở Suối Mây

Lễ cúng Đổ đầu được tiến hành từ 25 tháng Chạp trở đi. Tùy hoàn cảnh, các gia đình bày biện lễ khác nhau, song nhất thiết phải có rượu cần, rượu được ủ men thơm nồng đặc trưng của người Chăm H'Roi 3 con gà trống, một cành lá chùm hôi (lá rừng có mùi gần như lá chanh).

Theo già làng Mười, Đổ đầu là ước vọng mọi thứ mở đầu năm mới đều thuận lợi và cả năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Cúng Đổ đầu là cúng tiễn cái xui rủi, không may mắn của năm cũ. Nhà nào không cúng Đổ đầu, năm mới sẽ không được đi đâu vì vẫn còn mang cái không tốt của năm cũ, chưa đón cái may mắn mới.

Ngày cũng lễ Đổ đầu đàn ông, đàn bà, trẻ con trong nhà phải có mặt đầy đủ. Lễ không quá cầu kỳ nhưng thành kính và tâm linh. Gà trống sau khi cắt tiết, làm lông, rửa sạch, cắt lấy hai chân luộc riêng. Tiết gà giữ lại một ít để làm lễ, còn lại luộc chín với gà. Tiết tươi hòa thêm chút rượu cần lấy lần đầu từ ché rượu và lá chùm hôi vò nát.

Tiến hành lễ Đổ đầu, rượu cần chiết ra, đặt giữa nhà. Gà luộc chín đặt vào sàn, miếng tiết chín đặt sau lưng gà, hai chân gà dùng sợi dây mảnh buộc lại để sau đuôi gà. Ba con gà trưng trên ba sàn hoặc mâm để ngang hàng với nhau. Sau khi khấn Giàng, thần linh tổ tiên về chứng giám và phù hộ cho con cháu khỏe mạnh, mùa màng tươi tốt, người cúng sẽ xin xăm để biết thần linh đã về đủ mặt chưa bằng hai miếng lá chùm hôi. Nếu hai mặt lá khi thảy xuống một mặt sấp, một ngửa xem như họ đã sum họp đủ đầy bên con cháu. Nếu không phải xin lại cho kỳ được.

Được sự chứng giám của thần linh, người cúng tiến hành làm lễ cầu may bằng cách lấy máu hòa rượu cùng lá chùm hôi vò nát nhỏ lên trán, đầu các thành viên trong gia đình để cầu may cho mọi người trong năm mới. Nếu ai là trụ cột gia đình, người cúng sẽ lấy máu rượu tưới lên đôi bàn tay họ để tượng trưng cho sự lèo lái, chống đỡ và xây dựng gia đình. Tất cả mọi công cụ lao động trong nhà như rìu, búa, dao rựa, chày cối... đều đem ra nhà sàn tưới rượu huyết để tạ ơn một năm cùng gắn bó làm ra lúa mới. Đó cũng bao hàm sự cầu an năm mới, chúng sẽ không làm trúng tay, trúng chân trong quá trình trồng trọt, phát dọn ruộng nương...

Cúng xong, người cúng rót rượu cần mời tổ tiên, các thành viên và những người có mặt theo thứ tự từ lớn đến nhỏ. Mọi người trước lúc uống phải nghiêng miệng ly rượu tưới một ít xuống đất qua liếp nhà sàn để tạ ơn đất.

Nguyên Hậu