Mùa gió chướng, về miền Tây ăn món ngon từ dưa hường

Trong ký ức tuổi thơ, tôi còn nhớ như in, cứ độ trước tết khoảng  tháng 10 âm lịch là ba tôi chuẩn bị lên liếp trồng dưa hấu. Và, khi dưa đơm hoa, kết trái, ba dùng dao cắt bỏ bớt những trái nhỏ, chỉ chừa lại một dây 1 trái mà thôi. Tôi  lấy làm ngạc nhiên hỏi, và ba ôn tồn giải thích: “Để trái dưa to, không bị đèo, phải loại bớt để dây đủ sức nuôi trái”. Thế là, má mang rổ ra ruộng nhặt những trái loại bỏ đi mang về nhà chế biến món ăn. Có khi ăn không hết, má mang ra chợ bán lấy ít tiền đổi những vật dụng khác.

Loại dưa hấu non tuyển bỏ nầy ruột có màu đỏ dợt pha lẫn trắng, và người dân miền Đồng bằng sông Cửu Long quê tôi gọi là dưa hường (còn có tên: dưa hồng, dưa canh, dưa hấu non). 

Dưa hường có tính mát, vị ngọt hơn dưa leo, bí đao. Theo các nhà khoa học, dưa hường có: 95% nước, 0,60% protid, 0,11% lipid, 3,72% glucid, và các khoáng chất khác. Theo y hoc dân gian, dưa hường có vị ngọt nhạt, tính hàn, có tác dụng thanh phế, nhuận tràng, giải khát, lợi tiểu, phòng tránh nắng trong mùa hè.

Tuy là loại thứ phẩm, kích cỡ không đồng đều (to cỡ quả cam, hoặc lớn hơn cổ tay một chút), nhưng được các bà nội trợ miền Tây ưa thích trong việc chế biến các món ăn (Giá hiện nay ở Cần Thơ khoảng  10.000 -  12.000 đ/kg). Có nhiều món ăn khá hấp dẫn như: dưa hường nấu canh tép, dưa hường kho cá rô đồng, cá lóc (hoặc xắt thành sợi phơi khô để dành kho cá) v.v… Nhưng ấn tượng nhất trong tôi những ngày chớm lạnh nầy là dưa hường nấu canh tép và vỏ dưa hường kho cá rô đồng.

Dưa hường nấu canh tép.

Còn món dưa hường kho cá rô đồng, tuy đơn giản nhưng phải có sự chuẩn bị từ trước. Dưa hường sau khi hái về gọt vỏ, xắt miếng rửa sạch (hoặc để vỏ, nếu dưa quá non, khi kho sẽ giòn ngon). Trước hết, cá rô  đồng mua ở chợ về làm sạch, để ráo. Cho cá rô vào nồi, ướp gia vị (nước mắm, đường, bột ngọt, tiêu …) để ngấm chừng 5 phút. Cho dưa hường, cá rô (đã sơ chế) vào nồi cùng một ít nước lạnh (vừa đủ) bắc lên bếp đun với ngọn lửa liu riu cho đến khi nước gia vị ngấm vào dưa và cá rô nứt da là chín!. Nêm nếm gia vị lần cuối, thêm nhúm hành lá xắt nhuyễn (hoặc ngò rí), một ít tiêu xay, nhắc xuống múc ra tô cũng chuẩn bị một dĩa rau xà lách để chấm nữa, là xong!...

Cá rô đồng kho dưa hường thơm ngon hấp dẫn.